Το παντορροϊκό σύστημα της Αθήνας

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΩΝ


ΗΜΕΡΙΔΑ

«Αντιπλημμυρική προστασία Αττικής»


Το παντορροϊκό σύστημα της Αθήνας

Εισηγητής : Α.Δάρας

Αθήνα 2 Νοεμβρίου 2004

ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΑΡΑΣ

ΑΝ/ΤΗΣ Δ/ΝΤΗΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΕΥΔΑΠ

ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ





ΠΑΝΤΟΡΟΪΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

Σύντομη αναφορά στην ανάπτυξη και λειτουργία του συστήματος



1. Γενική Αναφορά-Ιστορικό του παντοροϊκού συστήματος αποχέτευσης της Αθήνας



Το παντοροϊκό σύστημα της Αθήνας είναι ένα σύνολο αγωγών και εγκαταστάσεων για την κοινή απορροή των ομβρίων και ακαθάρτων υδάτων κυρίως των κεντρικών περιοχών της πόλης.

Η όλη περιοχή του παντοροϊκού δικτύου της Αθήνας έχει έκταση περίπου 850 εκτάρια και εκτείνεται χονδρικά από την Αγ.Βαρβάρα (Πατήσια) μέχρι την περιοχήΠλάκας-Ζαπείου και από τις υπώρειες του Γκύζη μέχρι τον σταθμό Αττικής και περιοχή Κολωνού.

Ιστορικά οι χαρακτηριστικοί σταθμοί ανάπτυξης του παντοροϊκού συστήματος της Αθήνας είναι:

• 1840: κατασκευάζονται οι πρώτοι υπόνομοι οδών Κολοκοτρώνη,Αιόλου,Ερμού που
απολήγουν σε ρέμα του Κεραμεικού.
• 1860-1870: κατασκευάζεται ο πρώτος παντοροϊκός ορθογωνικός αγωγός-συλλεκτήρας με κάλυψη ρέματος της οδού Σταδίου προς Ομόνοια και από εκεί μέσω Πειραιώς-Ζήνωνος στο ρέμα «Κυκλοβόρου», το οποίο καλύφθηκε το 1880 και εδημιουργήθηκε ο συλλεκτήριος αγωγός Η1 στις οδούς περίπου Μάρνης-Καρόλου-Αχιλλέως, επονομαζόμενος «Μεγάλη Υπόνομος Κυκλοβόρου». Η υπόνομος αυτή επεκτάθηκε το 1881 μέσω της Λ.Αθηνών και διοχέτευσε όλα τα παραπάνω στο ρέμα Προφ. Δανιήλ.
• Μέχρι το 1890 διαμορφώθηκε ένα καχεκτικό δίκτυο χωρίς σχεδιασμό, από κατασκευαστές παντός είδους και από τον Δήμο με διοχέτευση στους χειμάρους Ιλισσού, Πρ. Δανιήλ, Κηφισό και το 1926 είχε διαμορφωθεί δίκτυο 17 χλμ.,αλλά δεν έχει αποτυπωθεί και παραμένει σχεδόν άγνωστο.
• Η κυρίως και επονομαζόμενη «αρχική μελέτη» χρονολογείται από το 1935.
• Συστηματικές προσπάθειες σε μελέτες και έργα κατά το εφικτό για την βελτίωση της απόδοσης του συστήματος έχουν γίνει κυρίως μετά το 1965 (όπως μελέτες συμπληρώσεων και επεκτάσεων ΥΔΡΕΞ, μελέτες βελτίωσης των υπερχειλιστών 1989, μελέτη εκτροπής ζώνης Θ 2000 κ.λ.π.). Τα τμήματα των επεκτάσεων που κατασκευάζονται πλέον είναι κατ οικονομία λόγω της επίγνωσης των ανεπαρκειών και προβλημάτων του συστήματος.

2. Περιγραφή της λειτουργίας της επάρκειας και των προβλημάτων του παντοροϊκού συστήματος
Η λεκάνη απορροής του κεντρικού Παντορροϊκού συστήματος της Αθήνας, χωρίζεται στις εξής υπολεκάνες ή Ζώνες: Β, Γ, Δ, Ε, ΣΤ, Ζ1, Ζ2, Η1, Η2 και Θ. Η έκταση της λεκάνης απορροής ομβρίων της περιοχής αυτής είναι 1310 εκτ. ενώ των ακαθάρτων υδάτων ανέρχεται σε 1250 εκτ. περίπου.

Κορμός απορροής του όλου συστήματος είναι ο αγωγός Κ.Α.Α.(κεντρικός αγωγός αποχέτευσης των ακαθάρτων) στον οποίο εντάχθηκαν εννέα υπερχειλιστές (απο τους οποίους δεν έχει κατασκευαστεί ο υπερχειλιστής Η). Στα φρεάτια των υπερχειλιστών γίνεται ο διαχωρισμός απορροής των ακαθάρτων, που συνεχίζουν στον Κ.Α.Α., και των ομβρίων που παραλαμβάνονται μέσω υπερχείλισης και διοχετεύονται στους αντίστοιχους αγωγούς υπερχείλισης Β, Γ, Δ, Ε, ΣΤ, Ζ1 και Ζ2.

Σε περίοδο βροχής και όταν η απορροή των ομβρίων που μεταφέρεται από τους παντορροϊκούς συλλεκτήρες μαζί με τα λύματα της κάθε ζώνης, δεν ξεπερνά ένα όριο, το σύνολο της μικτής αυτής παροχής παροχετεύεται από τον Κ.Α.Α. που λειτουργεί και αυτός σαν παντορροϊκός συλλεκτήρας (οι διατομες του είναι πολύ μεγαλύτερες από τις απαιτούμενες για την παροχέτευση μόνον των λυμάτων).

Αποδέκτες των αγωγών υπερχειλίσεων των ομβρίων είναι ο ποταμός Κηφισός,όπου εκβάλλουν οι αγωγοί υπερχείλισης των βόρειων ζωνών (από τους Υπερχειλιστές Β εώς ΣΤ), και το ρέμα του Προφ. Δανιήλ, για τις χαμηλές ζώνες (από Υπερχειλιστές Ζ1 εώς Ζ2). Στο ρέμα αυτό προεβλέπετο και η εκβολή του αγωγού υπερχείλισης Θ. Το ρέμα Πρ.Δανιήλ εκβάλλει στον Κηφισό, μέσω μάλιστα πρόσφατου έργου εκβολής κατάντη του κόμβου με την Π.Ράλλη.

Δεν έχουν κατασκευασθεί οι αγωγοί υπερχείλισης Θ και Η καθώς και ο υπερχειλιστής Η.
Οι υπερχειλιστές που έχουν κατασκευασθεί επί του Κ.Α.Α. είναι πλευρικού τύπου. Η στέψη τους έχει τέτοιο ύψος που επιτρέπει την παροχέτευση δια του Κ.Α.Α. παροχών ίσων συνήθως προς το 72% του Qπ (πλήρωση περίπου 67%) με ακραίες τιμές Q:Qπ=0,94 (πλήρωση 80% στον Υπερχειλιστή Γ). Όταν η μικτή παροχή του Κ.Α.Α. ξεπερνάει τα όρια αυτά, αρχίζουν να λειτουργούν οι υπερχειλιστές.

Με την παραδοχή ότι οι υφιστάμενοι υπερχειλιστές αρχίζουν να λειτουργούν όταν η αραίωση των ακαθάρτων με όμβρια φθάνει τα 900 λτ/άτ. ημ. ο Κ.Α.Α. είναι επαρκής για την αποχέτευση των ακαθάρτων με αρκετό περιθώριο ασφαλείας για αύξηση της μικτής απορροής με πλήρωση της διατομής του κατά 70%.

Επί του ρέματος Προφήτη Δανιήλ έχουν κατασκευασθεί και λειτουργούν δύο Έργα Εκτροπής της παροχής ξηράς περιόδου (κόφτρες Ε1 και Ε2) και επί του Π. Κηφισού τρία παρόμοια έργα (Ε3, Ε4 και Ε5), με σκοπό την αποφυγή ρύπανσης του θαλάσσιου αποδέκτη. Αποψή μας είναι οτι τούτο αποτελεί ημίμετρο σε σχέση με τις πραγματικές απορρέουσες σήμερα ουσίες αποβλήτων των βιομηχανιών και
απαιτείται εφαρμογή αποτελεσματικής αστυνόμευσης και κυρώσεων.



Σύμφωνα με την εγκεκριμμένη οριστική μελέτη «Βελτίωση των Υφιστάμενων Υπερχειλιστών του κεντρικού Παντορροικου Συστήματος της Αθήνας» (1987) προκύπτουν τα παρακάτω συμπεράσματα για την επάρκεια του υφιστάμενου συστήματος και προτείνονται τα απαιτούμενα βελτιωτικά έργα (νέα, συμπληρωματικά ή τροποποιητικά,συλλεκτήρες-υπερχειλιστές-αγωγοί υπερχείλισης), ανά ζώνη:



2.1 Ζώνη Β:


Έκταση λεκάνης ομβρίων (ταυτίζεται με του παντορροϊκού) : 18 εκτ.

Το υπόλοιπο της λεκάνης Β (36 εκτ.) έχει χωριστικό δίκτυο τα λύματα της οποίας παροχετεύονται στον Κ.Α.Α.

• Ο παντορροϊκος συλλεκτήρας Ω 70/120 (στο ενδιάμεσο τμήμα) είναι ανεπαρκής με
διοχετευτικότητα Qπ = 1.40 < 4.20 μ3/δλ (για Τ= 10 χρονια). Προτείνεται η κατασκευή στο αριστερό άκρο της οδού Πατησίων συμπληρωματικού αγωγού Ω 90/135 με πυκνά φρεάτια υδροσυλλογής κατά μήκος.
• Ο αγωγός υπερχείλισης Ω 120/180 είναι επαρκής με Qπ = 5.50 > 4.20 μ3/δλ.Για τον υπερχειλιστή Β, μήκους L=9.00μ προτείνεται η ελάττωση του ύψους από 70 σε 40 εκ. Έτσι η υπερχειλίζουσα παροχή φθάνη τα 5.00 > 4.2 μ3/δλ. και η πλήρωση του Κ.Α.Α. δεν ξεπερνά το 80% στο μέγιστο της υπερχείλισης.


2.2 Ζώνη Γ

Έκταση λεκάνης (παντορροϊκό) : 104 εκτ.

Έκταση λεκάνης ομβρίων & χωριστικό υποσυλλεκτήρα Γ : 21 εκτ.

Συνολική έκταση λεκάνης : 125 εκτ.

• Ο παντορροϊκος συλλεκτήρας Ω 140/210 (στο κατάντη τμήμα) είναι ανεπαρκής με
διοχετευτικότητα Qπ = 10.60 < 21.40 μ3/δλ (για Τ= 10 χρονια και διατήρηση του
υποσυλλεκτήρα Γ’ ως έχει).
Προτείνεται η κατασκευή παράλληλου νέου αγωγού Ω 140/210 μέχρι την οδό Βυζαντίου και Ω 80/120 από την οδό Βυζαντίου εώς την οδό Δροσοπούλου.


• Ο αγωγός υπερχείλισης Ω 140/210 είναι ανεπαρκής με Qπ = 13.00 < 24.40 μ3/δλ.( 21.40 μ3/δλ. για Τ= 10 χρονια και διοχετευτικότητα υποσυλλεκτήρα Γ’, 3.00 μ3/δλ.). Προτείνεται η κατασκευή συμπληρωματικού παράλληλου αγωγού Ω 150/225 και Ω 140/210 (διπλασιασμός υφιστάμενης διατομής).
• Για τον υπερχειλιστή Γ προτείνεται η ελάττωση του ύψους από 110 σε 60 εκ. και η αύξηση του μήκους από 9.70μ σε 35.00μ. Έτσι η υπερχειλίζουσα παροχή φθάνη τα 26 μ3/δλ. Με πλήρωση του Κ.Α.Α. κατά 100%, και η έναρξη της υπερχείλισης επιτυγχάνεται για πλήρωση του Κ.Α.Α. κατά 44.40%.


2.3 Ζώνη Δ

Έκταση λεκάνης ομβρίων (παντορροϊκό) : 100 εκτ.

Ο παντορροϊκος συλλεκτήρας 240/200 (στο κατάντη τμήμα) με διοχετευτικότητα Qπ = 19.70 > 18.00 μ3/δλ (για Τ= 5 χρόνια), προτείνεται να παραμείνει ως έχει.

• Ο αγωγός υπερχείλισης 230/192 με Qπ = 20.00 > 19.70 μ3/δλ. αλλά Qπ < 21.70 μ3/δλ. (για Τ= 10 χρονια), προτείνεται να παραμείνει ως έχει.
• Για τον υπερχειλιστή Δ προτείνεται η ελάττωση του ύψους από 100 σε 70 εκ. και η αύξηση του μήκους από 18.40μ σε 35.00μ. Έτσι η υπερχειλίζουσα παροχή φθάνη τα 21 μ3/δλ. Με πλήρωση του Κ.Α.Α. κατά 90%, και η έναρξη της υπερχείλισης επιτυγχάνεται για πλήρωση του Κ.Α.Α. κατά 46.70%.



2.4 Ζώνη Ε

Έκταση λεκάνης (παντορροϊκό & χωριστικό) : 114 εκτ.

Ο παντορροϊκος συλλεκτήρας Ω 160/240 (στο κατάντη τμήμα) και Ω 150/225 (αμέσως πιο πάνω) είναι ανεπαρκής με διοχετευτικότητα Qπ = 16.00 και 14.00 < 17.80 μ3/δλ (για Τ= 5 χρονια) ή <21.50 μ3/δλ (για Τ= 10 χρονια).

Προτείνεται η τροποποίηση της ωοειδούς διατομής 160/210, 150/225, 130/195 μέχρι την οδό Δροσοπούλου σε μικτή διατομή και η κατασκευή αγωγού ομβρίων Ω 140/210 από την οδό Δροσοπούλου εώς την οδό Φαιδριάδων (έχει κατασκευασθεί μόνον αγωγός ακαθάρτων Ω 60/90).

• Ο αγωγός υπερχείλισης ΣΚ 230/261 είναι επαρκής με Qπ = 20.00 . 21.50 μ3/δλ. (για Τ= 10 χρονια). Ομοίως επαρκής είναι και ο κοινός αγωγός υπερχείλισης Δ & Ε με Qπ = 47.00 > (20+20) μ3/δλ. ή (21.70 +21.50) μ3/δλ. (για Τ= 10 χρονια).
• Για τον υπερχειλιστή Ε προτείνεται η ελάττωση του ύψους από 100 σε 80 εκ. και η αύξηση του μήκους από 17.00μ σε 40.00μ. Έτσι η υπερχειλίζουσα παροχή φθάνει τα 20.80 μ3/δλ. Με πλήρωση του Κ.Α.Α. κατά 93.30%, και η έναρξη της υπερχείλισης επιτυγχάνεται για πλήρωση του Κ.Α.Α. κατά 53.3 0%.


2.5 Ζώνη ΣΤ

Έκταση λεκάνης (παντορροϊκό & χωριστικό) : 80 εκτ.

• Ο παντορροϊκος συλλεκτήρας Ω140/210 (στο κατάντη τμήμα) με διοχετευτικότητα Qπ = 15.00 . 15.40 μ3/δλ. (για Τ= 5 χρονια) προτείνεται να παραμείνει ως έχει.
• Ο αγωγός υπερχείλισης ορθογων. 2x150x135 (σίφων) με Qπ = 14.00-15.00 μ3/δλ. Προτείνεται να παραμείνει ως έχει.
• Για τον υπερχειλιστή ΣΤ προτείνεται η ελάττωση του ύψους από 120 σε 100 εκ. και η αύξηση του μήκους από 15.00μ σε 30.00μ. Έτσι η υπερχειλίζουσα παροχή φθάνει τα 16.00 μ3/δλ. με
πλήρωση του Κ.Α.Α. κατά 89%, και η έναρξη της υπερχείλισης επιτυγχάνεται για πλήρωση του Κ.Α.Α. κατά 55.50%.


2.6 Ζώνη Ζ1

Έκταση λεκάνης (παντορροϊκό & χωριστικό): 104 εκτ.

• Ο παντορροϊκος συλλεκτήρας
Διατομές : Κυκλική D=250, Σίφωνας 2D = 2x100, Σκ 240/200, Ω160/240, Ω150/225,
Ω140/210.


• Είναι ανεπαρκής με διοχετευτικότητα Qπ = 12.00 (για την διατομή σίφωνα)< 19.10 μ3/δλ (για Τ= 5 χρονια) ή < 22.90 μ3/δλ (για Τ= 10 χρονια). Επειδή η ανεπάρκεια εντοπίζεται μόνον στην διασταύρωση του συλλεκτήρα με τις γραμμές ΗΣΑΠ (στην οδό Αδμητού) όπου ο ανεπαρκής σίφων 2D = 2x100, προτείνεται ο διπλασιασμός της διατομής του σίφωνα με την προσθήκη δύο νέων σωλήνων D=100. Έτσι ο συλλεκτήρας καθίσταται επαρκής για Τ= 5 χρονια χωρίς άλλη επέμβαση.
• Ο αγωγός υπερχείλισης ΣΚ 230/261 είναι επαρκής με Qπ = 24.00 > 19.10 μ3/δλ. (για Τ= 5 χρονια)
• Για τον υπερχειλιστή Ζ1 προτείνεται η ελάττωση του ύψους από 130 σε 120 εκ. και η αύξηση του μήκους από 22.00μ σε 40.00μ. Έτσι η υπερχειλίζουσα παροχή φθάνει τα 21.00 μ3/δλ. Με πλήρωση του Κ.Α.Α. κατά 92.30%, και η έναρξη της υπερχείλισης επιτυγχάνεται για πλήρωση του Κ.Α.Α. κατά 61.50%.


2.7 Ζώνη Ζ2

Έκταση λεκάνης (παντορροϊκό & χωριστικό): 139 εκτ.

• Ο παντορροϊκος συλλεκτήρας δίδυμης ορθογωνικής διατομής 2x1.00x2.50 είναι ανεπαρκής με διοχετευτικότητα Qπ = 15.00 . 15.40 μ3/δλ (για Τ= 2 χρονια). Η ανεπάρκεια του συλλεκτήρα αυτού εκτείνεται σ’όλο του το μήκος (μέχρι το ύψος της οδού Γ’ Σεπτεμβρίου)και προτείνεται να παραμείνει ως έχει γιατί το κατάντη τμήμα του βρίσκεται κάτω από και τα κτήρια του Σταθμού Λαρίσης (ΟΣΕ) και φαίνεται να είναι αδύνατη η κατασκευή νέου αγωγού στο τμήμα αυτό μήκους περίπου 120 μ.


Σε περίπτωση που η ανωτέρω ανεπάρκεια του συλλεκτήρα αυτού είναι επικίνδυνη θα πρέπει να αντιμετωπισθεί με εκτροπή και συμβολή του ανάντη τμήματος του συλλεκτήρα Ζ2 στον συλλεκτήρα Ζ1. Οι δύο αυτοί συλλεκτήρες διασταυρώνονται (χωρίς να τέμνονται) στη γωνία Κοδριγκτώνος – Ευελπίδων με Σπετσών (ο Ζ2 περνά από πάνω). Άν στο σημείο αυτό ενωθούν οι δύο συλλεκτήρες τότε η απορροή της λεκάνης του ανάντη τμήματος συνολικής έκτασης 66 εκτ. Θα διοχετευθεί στον συλλεκτήρα Ζ1. Η λύση αυτή θα επιβαρύνει ιδιαίτερα τον συλλεκτήρα Ζ1.
• Οι αγωγοί υπερχείλισης Ω 160/240 - της οδού Μαρωνείας-Μύλων Ω140/210 – της οδού Αδριανουπόλεως , με την παραδοχή ότι ο συλλεκτήρας Ζ2 θα μείνει ώς έχει Qπ = 15.00 μ3/δλ, είναι επαρκής με Qπ = 10.00+6.00 > 15.00 μ3/δλ. (για Τ= 2 χρονια).
• Για τον υπερχειλιστή Ζ2 προτείνεται η αύξηση του μήκους από 24.00μ σε 40.00μ. Έτσι η υπερχειλίζουσα παροχή φθάνη τα 15.50 μ3/δλ. με πλήρωση του Κ.Α.Α. κατά 93.00%, και η έναρξη της υπερχείλισης επιτυγχάνεται για πλήρωση του Κ.Α.Α. κατά 65.00%.


Βάσει των σημερινών συνθηκών επισημαίνουμε ότι:

• Το καταληκτικό σημείο της φυσικής λεκάνης απορροής Ζ2 του κεντρικού Παντορροϊκού συστήματος της Αθήνας συμπίπτει με την περιοχή του σταθμού Λαρίσης (METRO) και του σταθμού του ΟΣΕ. Η ασφαλής σύλληψη των ομβρίων ανάντη του σταθμού Λαρίσης και η ασφαλής διοχέτευσή τους κατάντη των γραμμών του σιδηροδρομικού σταθμού του ΟΣΕ μέσω υπόγειου δικτύου αποχέτευσης έχει ιδιαίτερη σημασία για την ασφαλή λειτουργεία και προστασία των σταθμών αυτών.
• Επίσης οι βασικοί συλλεκτήρες του δικτύου ομβρίων της ΕΥΔΑΠ εντός πόλης
διαστασιολογούνται για πλημμυρική παροχή περιόδου επαναφοράς Τ=20 έτη, ενώ η
ικανότητα παροχέτευσης του παλαιού υφιστάμενου δίδυμου παντορροϊκού αγωγού
2x1.00x2.50 είναι μόνον Qπ = 15.00 μ3/δλ που αντιστοιχεί σε πλημμυρική παροχή περιόδου επαναφοράς Τ=2 έτη.
• Η ανεπάρκεια για την πλημμυρική παροχή περιόδου επαναφοράς Τ=20 έτη, ισχύει επίσης για το έργο του υπερχειλιστή Ζ2 και των αγωγών απαγωγής της υπερχειλίζουσας παροχής (αγωγού Ζ2, κοινού αγωγού Ζ1&Ζ2 - ΣΚ 260/295, τμήμα της Λ. Αλεξανδρείας μεταξύ των οδών Ισμήνης και Λένορμαν). Ο αγωγός αυτός διακόπτεται στη διασταύρωση των οδών Λένορμαν και Αλεξανδρείας.


2.8 Ζώνη Η1+ΙΗ+ΙΙΗ

Έκταση λεκάνης (παντορροϊκό & χωριστικό): 321 εκτ.

• Ο παντορροϊκος συλλεκτήρας Η1 (Κυκλοβόρος), Τραπεζ. 2.95x3.15x3.05 είναι επαρκής μόνον στο κατάντη τμήμα του που ελέχθηκε (από Λ. Κωνσταντινουπόλεως μέχρι Βασ. Ηρακλείου) με διοχετευτικότητα Qπ = 60.00 > 56.60 μ3/δλ (για Τ= 10 χρονια και τη δική του λεκάνη απορροής). Κατάντη της Λ. Κωνσταντινουπόλεως προτείνεται η εκτροπή αυτού με χάραξη κατά μήκος της λεωφόρου και ανατολικά αυτής μέχρι τη διασταύρωση με την οδό Νέστορος όπου και το προσωρινό τέρμα της εκτροπής. Το υπόλοιπο τμήμα περίπου 130 μ μέχρι την προεπέκταση της οδού Χαμοστέρνας (οδός Μυρακτής) έχει μελετηθεί μαζί με την εκτροπή του ποταμού Ιλισού (δια της οδού Χαμοστέρνας) και το έργο συμβολής του Κυκλοβόρου στον ποταμό Ιλισσό. Σύμφωνα με τις υφιστάμενες μελέτες κατά μήκος της εκτροπής προβλέπονται οι συμβολές των παντορροϊκών συλλεκτήρων Η2 και Θ. Η διατομή
του αγωγού εκτροπής προβλέπεται ορθογωνική από Β225/STIII με διαστάσεις 7.50x3.00/ 6.00x2.50/ 5.00x3.00. Το έργο εκτροπής της παροχής λυμάτων προβλέπονται κατάντη της συμβολής του παντορροϊκού συλλεκτήρα Θ, στο ύψος του Φρ.Κ.Α.Α. –28, και τα λύματα θα οδηγούνται με αγωγό Ω110/165 μήκους περίπου 220 μ στον Κ.Α.Α. (εκβολή στο Φρ. 27).


Ο σχεδιασμός αυτός έχει πλέον τροποποιηθεί μετά την έγκριση της Προμελέτης εκτροπής Κυκλοβόρου και Ιλισού (Μερική) στον Κηφισό.

• Επίσης στην περιοχή της ζώνης Η1 είναι αναγκαία και η κατασκευή του υποσυλλεκτήρα Η1.1 που προβλεπόταν και από τις μελέτες ΥΔΡΕΞ για την συγκέντρωση κυρίως των απορροών μεταξύ των λόφων Στρέφη και Λυκαβητού. Κατά την ΥΔΡΕΞ , το τμήμα του αγωγού αυτού επί της οδού Χαλκοκονδύλη, μεταξύ των οδών Μάρνης (συμβολή στον Κυκλοβόρο) και Πατησίων ήταν υφιστάμενο και επαρκές, αλλά είχε προταθεί η ανακατασκευή του με διατομή Ω140/210 για να αποφευχθεί ο σίφώνας κάτω από τις γραμμές των ΗΣΑΠ στην οδό Γ’ Σεπτεμβρίου.
Από την εγκεκριμμένη οριστική μελέτη «Βελτίωση των Υφιστάμενων Υπερχειλιστών του
κεντρικού Παντορροικου Συστήματος της Αθήνας» προτείνεται η κατασκευή
συμπληρωματικού αγωγού παραλλήλου με αυτόν που κατασκευάσθηκε και που είναι πολύ
μικρότερος απο αυτόν που πρότεινε η ΥΔΡΕΞ (διατομή συμπληρωματικού αγωγού
Ω110/165, Ω100/150, Ω80/120).




2.9 Ζώνη Η2

Έκταση λεκάνης ομβρίων (παντορροϊκό): 141 εκτ.

• Ο παντορροϊκος συλλεκτήρας της ζώνης αυτής και ο υποσυλλεκτήρας Η2.1 υφιστάμενοι και επαρκείς κατά την ΥΔΡΕΞ έχουν εκβολή στον Κυκλοβόρο στην διασταύρωση των οδών Μάρνης και Βερανζέρου ο πρώτος και στην πλατεία Μεταξουργείου ο δεύτερος με αποτέλεσμα να επιβαρύνουν τον αποδέκτη τους με παροχή περίπου 28.00 μ3/δλ. (για Τ= 10 χρονια). Έτσι καθίσταται ανεπαρκής ο αγωγός του Κυκλοβόρου σε μήκος περι τα 1,100μ (μέχρι την Λ. Κωνσταντινοπόλεως). Η ΥΔΡΕΞ είχε προτείνει την κατασκευή νέου αγωγού για τον συλλεκτήρα Η2 από την οδό Γ’ Σεπτεμβρίου και κατάντη (με κατάργηση συγχρόνως του σίφωνα κάτω από τις γραμμές των ΗΣΑΠ) με εκβολή στο φρεάτιο του προβλεπόμενου (τότε) επερχειλιστή Η.
Στον συλλεκτήρα Η2 θα γινόταν η εκβολή του υποσυλλεκτήρα Η2.1 στη γωνία Μ.
Αλεξάνδρου – Δεληγεώργη. Ο αγωγός αυτός κρίθηκε απαραίτητος από την εγκεκριμμένη
οριστική μελέτη «Βελτίωση των Υφιστάμενων Υπερχειλιστών του κεντρικού Παντορροικου Συστήματος της Αθήνας», που πρότείνε επίσης την κατασκευή του με την ίδια χάραξη (εκτός από το τελευτέο τμήμα του διά της οδού Πρ. Δανιήλ ώστε να εκβάλλει κάθετως στην εκτροπή του Κυκλοβόρου) και διατομή ΣΚ 240/272, Qπ = 30.30 > 28.00 μ3/δλ.




2.10 Ζώνη Θ

Έκταση λεκάνης ομβρίων (παντορροϊκό): 112 εκτ.

Ο παντορροϊκος συλλεκτήρας της ζώνης αυτής ( D240 ) προβλεπόταν από τις μελέτες
ΥΔΡΕΞ και κατασκευάσθηκαν περίπου τα 2/3 αυτού (με δύο διακοπές της συνέχειας του) με εκβολή στο φρεάτιο του κατασκευασμένου υπερχειλιστή Θ και πέρας στην οδό Πειραιώς. Ο αγωγός αυτός κρίθηκε απαραίτητος από την εγκεκριμμένη οριστική μελέτη «Βελτίωση των Υφιστάμενων Υπερχειλιστών του κεντρικού Παντορροικου Συστήματος της Αθήνας», που πρότείνε επίσης την ολοκληρωσή του με αποκαταστάσεις της συνέχειας του και την κατασκευή του υπόλοιπου τμήματος μέχρι την οδό Αδριανού (διά της οδού Ασωμάτων) με διατομή Ω160/240 (Qπ = 20.00 μ3/δλ=Q για Τ= 5 χρονια και διοχετευτικότητα του κατασκευασμένου κατάντη τμήματος Qπ = 23.00 < 24.20 μ3/δλ (για Τ= 10 χρονια). Στο πέρας του προτεινόμενου αγωγού εκβάλλουν οι δύο αγωγοί της οδού Ερμού και ο αγωγός της οδού Αδριανού και στην αρχή αυτού (πέρας του κατασκευασμένου τμήματος) ο αγωγός της οδού Πειραιώς.

2.9 Ζώνη Η2

Έκταση λεκάνης ομβρίων (παντορροϊκό): 141 εκτ.
• Ο παντορροϊκος συλλεκτήρας της ζώνης αυτής και ο υποσυλλεκτήρας Η2.1 υφιστάμενοι και επαρκείς κατά την ΥΔΡΕΞ έχουν εκβολή στον Κυκλοβόρο στην διασταύρωση των οδών Μάρνης και Βερανζέρου ο πρώτος και στην πλατεία Μεταξουργείου ο δεύτερος με αποτέλεσμα να επιβαρύνουν τον αποδέκτη τους με παροχή περίπου 28.00 μ3/δλ. (για Τ= 10 χρονια). Έτσι καθίσταται ανεπαρκής ο αγωγός του Κυκλοβόρου σε μήκος περι τα 1,100μ (μέχρι την Λ. Κωνσταντινοπόλεως). Η ΥΔΡΕΞ είχε προτείνει την κατασκευή νέου αγωγού για τον συλλεκτήρα Η2 από την οδό Γ’ Σεπτεμβρίου και κατάντη (με κατάργηση συγχρόνως του σίφωνα κάτω από τις γραμμές των ΗΣΑΠ) με εκβολή στο φρεάτιο του προβλεπόμενου (τότε) επερχειλιστή Η.
Στον συλλεκτήρα Η2 θα γινόταν η εκβολή του υποσυλλεκτήρα Η2.1 στη γωνία Μ.
Αλεξάνδρου – Δεληγεώργη. Ο αγωγός αυτός κρίθηκε απαραίτητος από την εγκεκριμμένη
οριστική μελέτη «Βελτίωση των Υφιστάμενων Υπερχειλιστών του κεντρικού Παντορροικου Συστήματος της Αθήνας», που πρότείνε επίσης την κατασκευή του με την ίδια χάραξη (εκτός από το τελευτέο τμήμα του διά της οδού Πρ. Δανιήλ ώστε να εκβάλλει κάθετως στην εκτροπή του Κυκλοβόρου) και διατομή ΣΚ 240/272, Qπ = 30.30 > 28.00 μ3/δλ.




2.10 Ζώνη Θ

Έκταση λεκάνης ομβρίων (παντορροϊκό): 112 εκτ.

• Ο παντορροϊκος συλλεκτήρας της ζώνης αυτής ( D240 ) προβλεπόταν από τις μελέτες ΥΔΡΕΞ και κατασκευάσθηκαν περίπου τα 2/3 αυτού (με δύο διακοπές της συνέχειας του) με εκβολή στο φρεάτιο του κατασκευασμένου υπερχειλιστή Θ και πέρας στην οδό Πειραιώς. Ο αγωγός αυτός κρίθηκε απαραίτητος από την εγκεκριμμένη οριστική μελέτη «Βελτίωση των Υφιστάμενων Υπερχειλιστών του κεντρικού Παντορροικου Συστήματος της Αθήνας», που πρότείνε επίσης την ολοκληρωσή του με αποκαταστάσεις της συνέχειας του και την κατασκευή του υπόλοιπου τμήματος μέχρι την οδό Αδριανού (διά της οδού Ασωμάτων) με διατομή Ω160/240 (Qπ = 20.00 μ3/δλ=Q για Τ= 5 χρονια και διοχετευτικότητα του κατασκευασμένου κατάντη τμήματος Qπ = 23.00 < 24.20 μ3/δλ (για Τ= 10 χρονια). Στο πέρας του προτεινόμενου αγωγού εκβάλλουν οι δύο αγωγοί της οδού Ερμού και ο αγωγός της οδού Αδριανού και στην αρχή αυτού (πέρας του κατασκευασμένου τμήματος) ο αγωγός της οδού Πειραιώς.



3. Συμπεράσματα-Προτάσεις

Η λειτουργία και η απόδοση του παντοροϊκού συστήματος απορροής του κέντρου της Αθήνας πρέπει να βελτιωθεί ώστε να ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής πόλης, με βασικές προτεραιότητες:

• Την αποκατάσταση βασικών αποδεκτών και συλλεκτήριων αγωγών με συνακόλουθο
αποτέλεσμα την αποφυγή των πλημμυρικών φαινομένων και εξασφάλιση συνθηκών υγιεινής στις χαμηλές επιβαρυνόμενες περιοχές (Βοτανικός, Κεραμεικός, πλ. Βάθης, πλ.Αττικής).
• Την εξασφάλιση επάρκειας απορροής για την δυνατότητα ανάπτυξης του συστήματος
απορροής και σε απώτερα σημεία των υπολεκανών, όπου οι πολεοδομικές αναπτύξεις αλλά και η αύξηση του συντελεστή απορροής δημιουργούν πλέον νέες ανάγκες.


Προϋπόθεση αποτελούν:

• Η επιβεβαίωση γνώσης και αποτύπωση της σημερινής μορφής του συστήματος, σε
συνδυασμό με τις νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν από τα νέα πρόσφατα έργα
(οδικά,σιδηροδρομικά, κάλυψη Κηφισού κ.λ.π.)
• Η επικαιροποίηση των υφιστάμενων μελετών του παντοροϊκού σε σχέση με τις νέες ανάγκες και τις νέες συνθήκες και η έξέταση της δυνατότητας αυτόνομης απορροής
ομβρίων(χωριστικό σύστημα) και αποσυμφόρησης του υφιστάμενου παντοροϊκού.


Στα παραπάνω πλαίσια και λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα των πρόσφατων μελετών, ενδείκνυται να εξετασθούν σε ιεράρχηση τα παρακάτω έργα:

• Πρωτίστως η κατασκευή της εκτροπής του «Κυκλοβόρου», δηλ.του κεντρικού αγωγού
υπερχείλησης σήμερα για τις ζώνες Η1, Η2 και Θ, θεωρείται σαν το βασικότερο έργο για την υδραυλική αποκατάσταση του συστήματος. Αποκαθιστά την εκκρεμότητα της έλλειψης απαγωγής της υπερχείλησης από τον υπερχειλιστή Θ καθώς και της ατελούς διεξόδου του Η προς το ρ. Πρ.Δανιήλ μέσω της Λ.Αθηνών.
Το έργο αυτό έχει το πλεονέκτημα του εφικτού συγκριτικά με τον αγ. Υπερχείλησης Θ (έχει εξεταστεί από μελέτη της Ε.Υ.Δ.Α.Π.,αλλά διαπιστώθηκε τεχνικά δυσχερές και επιβαρυμένο με ειδικές συνθήκες εκσκαφών, αντιστηρίξεων, επιβάρυνσης της πόλης και αρχαιολογικών δυσχερειών στην περιοχή Ιεράς Οδού-Σπ.Πάτση). Παρόμοιες συνθήκες θα είχε και ο αγωγός υπερχείλησης του Η μέσω της Λ.Αθηνών.

Η εκτροπή του Κυκλοβόρου αντιθέτως, κατά μήκος της Λ.Κωνσταντ/λεως προς κοινή εκβολή με το ρ. Πρ.Δανιήλ στον Κηφισό έχει τα πλεονεκτήματα της αποφυγής όλων των πρόσθετων επιβαρύνσεων της πόλης λόγω συνδυασμού κατασκευής με το προβλεπόμενο σιδηροδρομικό έργο του Ο.Σ.Ε. και της ύπαρξης ήδη κατασκευασμένης κοινής εκβολής στον Κηφισό αμέσως κατάντη της Π.Ράλλη. Το έργο εκτροπής του Κυκλοβόρου έχει τεθεί επίμονα από την Ε.Υ.Δ.Α.Π., έχει προμελετηθεί από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και αισιοδοξούμε να προχωρήσει προς κατασκευή σύντομα
μαζί με το σιδηροδρομικό έργο, ως μοναδική ευκαιρία απόκτησης του αγωγού απομάκρυνσης της υπερβάλλουσας παροχής ομβρίων του παντοροϊκού συτήματος.

Είναι προφανές ότι έτσι θα δοθεί η δυνατότητα αποκατάστασης βασικών εκκρεμοτήτων του παντοροϊκού συστήματος, όπως είναι:


• Η αποκατάσταση της λειτουργίας της ζώνης Θ (Σύνταγμα-Ασωμάτων-Κεραμεικός), μέσω διοχέτευσης της παροχής από τον υπερχ.Θ και αποσυμφόρησης του Η1.
• Η συνέχιση και αποτύφλωση κεντρικών αγωγών της ζώνης Η1 στις περιοχές οδού Πειραιώς- Πλ.Κουμουνδούρου.
• Ιδιαίτερη αντιμετώπιση απαιτείται για τα συστήματα λειτουργίας υπερχείλισης (υπερχειλιστές-αγωγοί) με προτεραιότητα στις θέσεις Ζ1 και Ζ2 (Σταθμός Λαρίσης-Πλ.Αττικής), όπου διαπιστώνονται σημαντικά πλημμυρικά φαινόμενα, όπως και από τις μελέτες προτείνονται.


Η επίγνωση σήμερα των δυσχερών συνθηκών για μεγάλης κλίμακας έργα στην πόλη, πέραν της ανάγκης μεγάλων οικονομικών πόρων, επιβάλλει την συνολική εκτίμηση με βάση πραγματικά στοιχεία παροχών (παροχόμετρα), όπου έχουν κριθεί ανεπάρκειες με μικρή περίοδο επαναφοράς Τ, και την προώθηση των περισσότερο αναγκαίων και αποτελεσματικών έργων, λαμβάνοντας υπόψη και το στοιχείο πλέον της παλαιότητας αλλά και της πιθανότητας αναχαίτισης των παροχών ομβρίων, εάν είναι εφικτός ο διαχωρισμός και εκτροπή τους.

Στην περίπτωση αυτή, για την επίγνωση των συνθηκών και των παροχών απορροής συμβάλλει και η μέθοδος του HYDROPLAN, της οποίας την ανάπτυξη θα ακούσετε στην συνέχεια.

Η μεθοδολογία αυτή γενικότερα αισιοδοξούμε να μας χρησιμεύσει σαν εργαλείο για την επιλογή έργων αποκατάστασης των δικτύων μας με ιεράρχιση προτεραιοτήτων σε τεχνικοοικονομική βάση, όπως έχουμε ήδη διαπιστώσει οτι εφαρμόζεται σε ευρωπαϊκές πόλεις. Είναι μάλιστα ιδιαίτερη ανάγκη εφαρμογής για επιλογή προτεραιοτήτων έργων στο παντοροϊκό σύστημα, το οποίο συγκροτείται από
πεπαλαιωμένους αγωγούς διαφόρων εποχών, γιαυτό και η πιλοτική μας εφαρμογή του HYDROPLAN επελέγη να γίνει σε περιοχή των ζωνών Ζ1 και Ζ2.