ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΥΛΟΒΟΡΟ (2)

Το ρέμα του Κυκλοβόρου στη θέση όπου σήμερα βρίσκεται η πλατεία ΜεταξουργείουAτσαλογραφία Α. Loeffler 1871

Λεωφόρος Αλεξάνδρας


Η γνωστή αθηναϊκή λεωφόρος, που οδηγεί από την οδό Πατησίων και το Πεδίον του Άρεως στους Αμπελόκηπους και τη λεωφόρο Κηφισίας, πήρε την ονομασία της από την ιδιαίτερα αγαπητή στον ελληνικό λαό πριγκίπισσα Αλεξάνδρα, κόρη του Γεωργίου Α΄ και της Όλγας. Η σημερινή λεωφόρος στις αρχές του 20ου αι. ήταν ένας μάλλον ερημικός εξοχικός χωματόδρομος με ελάχιστα σπίτια. Στη χέρσα περιοχή που βρισκόταν στις αρχές του δημιουργήθηκε το 1934 το πάρκο του Πεδίου του Άρεως.
Στο μέσο περίπου του μήκους της, στο ύψος του Λόφου του Στρέφη, ήταν η περιοχή των Πιθαράδικων (από τα εργαστήρια αγγειοπλαστικής που βρίσκονταν εκεί), την οποία διέσχιζε το ρέμα του Κυκλοβόρου - ένα από τα πολλά ρέματα της πρωτεύουσας.
Στο τέρμα της, στη συμβολή με τη λεωφόρο Κηφισίας, υπήρχε η έπαυλη Θων, που έχτισε ο αυλικός του Γεωργίου Α΄ Νικόλαος Θων, η οποία καταστράφηκε το 1944 κατά τη διάρκεια των «Δεκεμβριανών».

http://www.asprilexi.com/lexeis_sub.asp?id=43&range=4\

Πλατεία Βάθης και οδός Μάρνη ...
Το άκουσα στις τηλεοπτικές ειδήσεις: «... στην πλατεία Βάθη». Οσες φορές ο ρεπόρτερ αναφέρθηκε στο χώρο όπου σημειώθηκε αιματηρή συμπλοκή αστυνομικών με κακοποιούς, ήταν... αμετακίνητος· «στην πλατεία Βάθη».Δεν πολυέδωσα σημασία: Πρώτα, γιατί η τηλεόραση έχει το... άλλοθι της εικόνας που «σκεπάζει» απείρου αριθμού γλωσσικά ολισθήματα· για να περιοριστώ μόνο σε αυτά, παραβλέποντας άλλου τύπου, δυσειδείς και δυσώδεις, της ιδιωτικής τηλοψίας θεαματικές... κατρακύλες. Και μετά, γιατί το συγκεκριμένο λάθος είναι από εκείνα στα οποία συχνά παρασυρόμαστε, επειδή σωστά μπορούμε να πούμε «πάω στη Βάθη», όχι όμως να δίνουμε ραντεβού στην «πλατεία Βάθη»...Δεν πολυέδωσα σημασία, ώσπου, την άλλη μέρα, το είδα και τυπωμένο... μετ' επιμονής -τίτλο και κείμενο- σε εφημερίδες: «... στην πλατεία Βάθη». Γι' αυτό, επειδή τα γραφτά μένουν, είπα να μπω... μαϊντανός και, εν ολίγοις, να ιστορήσω...Οταν γράφουμε «πλατεία Βάθη», είναι σαν να λέμε «οδός Χαρίλαος Τρικούπης»! Πλατεία Βάθης είναι το σωστό· από την παλαιά συνοικία Βάθη ή Βάθεια που περικλείει την ομώνυμη πλατεία· το πιθανότερο, επειδή σ' εκείνο το σημείο και στην απόληξη της σημερινής οδού Μάρνη (όχι Μάρνης που συχνά ακούγεται· το 'χει φαίνεται η περιοχή!), το έδαφος κάπως βάθαινε. Αλλες πιθανές ετυμολογήσεις (προσωπικά δεν τις καλοβλέπω) είναι η ονομασία να προέρχεται από τον αρχαίο δήμο Βατής, κοντά στον Κολωνό ή από τον γαιοκτήμονα Ι. Βάθη...
Εκεί «ελίμναζον άλλοτε», σημειώνει η Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, «τα ύδατα του χειμάρρου Κυκλοβόρου», που ξεκινούσε από τις νότιες παρυφές των Τουρκοβουνίων (τη σημερινή οδό Πανόρμου), κατηφόριζε την (μετέπειτα) Αλεξάνδρας και τη Μάρνη (πλάκα έχει· ένας ποταμός... κάλυψε ένα χείμαρρο!) και, μέσω Βάθης, κατέληγε στον Κηφισό...Ευτυχώς που υπάρχουν και οι λανθασμένες ονομασίες που δίνουν αφορμή για απρόοπτα «ταξιδάκια» στην πόλη...
ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΝΤΑΙΟΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 11/09/2003