Σάββατο 20 Ιουνίου 2009

Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΗΓΟΡΟΥ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΗΦΙΣΟ

sinigoros_politi

Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη σε βάρος του ΥΠΕΧΩΔΕ δικαιώνει τη Νομαρχία Πειραιά για τον Κηφισό

18.06.2009 Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη σε βάρος του ΥΠΕΧΩΔΕ δικαιώνει τη Νομαρχία Πειραιά για τον Κηφισό


Να προχωρήσει στη λήψη όλων των απαιτούμενων μέτρων και ενεργειών για το οδικό έργο του Κηφισού, προκειμένου να σταματήσει η συνεχιζόμενη υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων του Νέου Φαλήρου, του Ρέντη και του Μοσχάτου, καλεί η Νομαρχία Πειραιά το ΥΠΕΧΩΔΕ μετά και την έκθεση – κόλαφο του Συνηγόρου του Πολίτη που συντάχθηκε με αφορμή έγγραφη αναφορά των κατοίκων της περιοχής.
Η έκθεση της ανεξάρτητης αρχής, που κάνει λόγο για σοβαρές περιβαλλοντικές οχλήσεις από την μη τήρηση των περιβαλλοντικών όρων του έργου από το ΥΠΕΧΩΔΕ, δικαιώνει απόλυτα τις ενέργειες της Νομαρχίας Πειραιά, η οποία πριν από έναν περίπου χρόνο είχε επιβάλλει το ανώτατο δυνατό σύμφωνα με τη νομοθεσία πρόστιμο στο Υπουργείο ύψους 60.000 € και είχε καταθέσει αναφορά στον αρμόδιο εισαγγελέα (είναι στο στάδιο της προανάκρισης) για την μη τήρηση του 22ου περιβαλλοντικού όρου που αφορά στην τοποθέτηση ηχοπετασμάτων.
Συγκεκριμένα στην έκθεση αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι «η μη υλοποίηση μέχρι σήμερα των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων αποτελεί τεκμήριο παραβίασής τους και αποδεικνύει την παράλειψη προστασίας του περιβάλλοντος με συνέπεια τη σοβαρή ηχορύπανση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος από τη λειτουργία του οδικού έργου υπεράνω του Κηφισού ποταμού στις περιοχές Ρέντη, Μοσχάτου και Νέου Φαλήρου».
Ο Συνήγορος του Πολίτη που απευθύνει κρίσιμα ερωτήματα στο Υπουργείο σχετικά με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, το καλεί να τηρήσει όλες τις νόμιμες διαδικασίες, κρατώντας ενήμερη την ανεξάρτητη αρχή.
Παράλληλα η Νομαρχία Πειραιά ζητά από το ΥΠΕΧΩΔΕ να προχωρήσει σε μια ευρεία διαβούλευση με την αυτοδιοίκηση, τους φορείς και τους κατοίκους της περιοχής, προκειμένου οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου να επικαιροποιηθούν, αφού σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη έχουν λήξει από τις 31-12-2006 και η ανανέωση – παράταση ισχύος τους από το Υπουργείο δεν είναι σύμφωνη με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία.
Ειδικότερα η Νομαρχία Πειραιά επισημαίνει ότι θα πρέπει να εξεταστούν όλα τα νέα δεδομένα και να αντιμετωπιστούν με επάρκεια τα προβλήματα της ηχορύπανσης, της φωτορύπανσης, των μολυσματικών καταστάσεων που ταλαιπωρούν τους κατοίκους ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, των μικροσωματιδιών που εκπέμπονται από την κυκλοφορία των οχημάτων, της βελτίωσης της αισθητικής του τοπίου, της φύτευσης πρασίνου όπου επιδέχεται βλάστηση κλπ.
Σε δηλώσεις του ο Νομάρχης Πειραιά Γιάννης Μίχας τονίζει ότι «Η έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη επιβεβαιώνει την ορθότητα των ενεργειών μας και δίνει την καλύτερη απάντηση στο Υπουργείο που έσπευσε, όταν του επιβάλαμε πρόστιμο, μυωπικά να μας κατηγορήσει για μικροκομματικές συμπεριφορές. Η αλήθεια για τον Κηφισό είναι μία και δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Το κατ’ εξοχήν αρμόδιο υπουργείο για την τήρησή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στην περίπτωση του Κηφισού την παραβιάζει συστηματικά, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των πολιτών. Ως πότε όμως οι κάτοικοι του Ρέντη, του Νέου Φαλήρου και του Μοσχάτου, θα ζουν σε απαράδεκτα υψηλές στάθμες θορύβου; Ως πότε θα βλέπουν την ποιότητα της ζωής τους να βουλιάζει στον οχετό αποβλήτων, που έχουν μετατρέψει τον Κηφισό; Το ΥΠΕΧΩΔΕ μετά και από αυτή την εξέλιξη οφείλει σήμερα, τώρα, όχι μόνο να εφαρμόσει τους Περιβαλλοντικούς Όρους ως κύριος του έργου, αλλά να τους επικαιροποιήσει εξετάζοντας, πρόσθετα μέτρα και αντισταθμιστικές παροχές προς του κατοίκους, που θα αναιρέσουν κατά το δυνατό την υποβάθμιση της ζωής τους από το οδικό έργο. Η Νομαρχία Πειραιά έχει συγκεκριμένες προτάσεις και μπορεί να συνεισφέρει σε αυτή την κατεύθυνση, μέσα από μία ευρεία διαβούλευση και διάλογο με τους πολίτες και τους φορείς. Αρκεί το ΥΠΕΧΩΔΕ αυτή τη φορά να εφαρμόσει τη νομοθεσία, να σεβαστεί τους κατοίκους και να δείξει στοιχειώδη περιβαλλοντική ευαισθησία».

*Η έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη (.pdf)
*Η απόφαση επιβολής προστίμου της Νομαρχίας Πειραιά στο ΥΠΕΧΩΔΕ (.pdf)

Έκθεση – κόλαφος του Συνηγόρου του Πολίτη για τα έργα στον Κηφισό
Απόλυτη δικαίωση της Νομαρχίας Πειραιά

18/06/2009 16:39 Τελευταία Ενημέρωση 16:55 18/06/2009
http://www.skai.gr/articles/news/environment/EκθεσηκόλαφοςτουΣυνηγόρουτουΠολίτηγιαταέργαστονΚηφισό/
Απόλυτη δικαίωση της Νομαρχίας Πειραιά από το Συνήγορο του Πολίτη, με αφορμή τα οδικά έργα στον Κηφισό και τη συνεχιζόμενη – όπως υποστηρίζει η Νομαρχία αλλά και οι κάτοικοι- υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων του Νέου Φαλήρου, του Ρέντη και του Μοσχάτου. Μετά από έγγραφη αναφορά των κατοίκων της περιοχής, η Ανεξάρτητη Αρχή συνέταξε έκθεση – κόλαφο για το ΥΠΕΧΩΔΕ, στην οποία μεταξύ άλλων κάνει λόγο για σοβαρές περιβαλλοντικές οχλήσεις από την μη τήρηση των περιβαλλοντικών όρων του έργου. Συγκεκριμένα, στην έκθεση αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι "η μη υλοποίηση μέχρι σήμερα των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων αποτελεί τεκμήριο παραβίασής τους και αποδεικνύει την παράλειψη προστασίας του περιβάλλοντος με συνέπεια τη σοβαρή ηχορύπανση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος από τη λειτουργία του οδικού έργου υπεράνω του Κηφισού ποταμού στις περιοχές Ρέντη, Μοσχάτου και Νέου Φαλήρου". Τέλος, ο Συνήγορος του Πολίτη απευθύνει κρίσιμα ερωτήματα στο Υπουργείο σχετικά με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας και το καλεί να τηρήσει όλες τις νόμιμες διαδικασίες, κρατώντας ενήμερη την ανεξάρτητη αρχή. Υπενθυμίζεται ότι πριν από περίπου ένα χρόνο η Νομαρχία Πειραιά είχε επιβάλει στο Υπουργείο το ανώτατο δυνατό – σύμφωνα με τη νομοθεσία – πρόστιμο ύψους 60.000 ευρώ και είχε καταθέσει αναφορά στον αρμόδιο εισαγγελέα (είναι στο στάδιο της προανάκρισης) για την μη τήρηση του 22ου περιβαλλοντικού όρου που αφορά στην τοποθέτηση ηχοπετασμάτων. Η Νομαρχία Πειραιά επισημαίνει ότι θα πρέπει να εξεταστούν όλα τα νέα δεδομένα και να αντιμετωπιστούν με επάρκεια τα προβλήματα της ηχορύπανσης, της φωτορύπανσης, των μολυσματικών καταστάσεων που ταλαιπωρούν τους κατοίκους, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, των μικροσωματιδιών που εκπέμπονται από την κυκλοφορία των οχημάτων, της βελτίωσης της αισθητικής του τοπίου, της φύτευσης πρασίνου όπου επιδέχεται βλάστηση κλπ. Τέλος, η Νομαρχία Πειραιά ζητά από το ΥΠΕΧΩΔΕ να προχωρήσει σε μια ευρεία διαβούλευση με την αυτοδιοίκηση, τους φορείς και τους κατοίκους της περιοχής, προκειμένου οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου να επικαιροποιηθούν, αφού σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη έχουν λήξει από τις 31-12-2006 και η ανανέωση - παράταση ισχύος τους από το Υπουργείο δεν είναι σύμφωνη με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία. Σε δηλώσεις του ο Νομάρχης Πειραιά κ. Γιάννης Μίχας τονίζει ότι "Η έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη επιβεβαιώνει την ορθότητα των ενεργειών μας και δίνει την καλύτερη απάντηση στο Υπουργείο που έσπευσε, όταν του επιβάλαμε πρόστιμο, μυωπικά να μας κατηγορήσει για μικροκομματικές συμπεριφορές". "Η Νομαρχία Πειραιά έχει συγκεκριμένες προτάσεις και μπορεί να συνεισφέρει σε αυτή την κατεύθυνση, μέσα από μία ευρεία διαβούλευση και διάλογο με τους πολίτες και τους φορείς", τονίζει ο κ. Μίχας και καταλήγει: "Αρκεί το ΥΠΕΧΩΔΕ αυτή τη φορά να εφαρμόσει τη νομοθεσία, να σεβαστεί τους κατοίκους και να δείξει στοιχειώδη περιβαλλοντική ευαισθησία".


Ευθύνες στο ΥΠΕΧΩΔΕ για την επέκταση της Λ.Κηφισού
Καταλογίζει πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη
18/06/2009 08:55 Τελευταία Ενημέρωση 08:55 18/06/2009

Ο συνήγορος χαρακτηρίζει παράνομη την αυτόματη ανανέωση των περιβαλλοντικών όρων έως το 2018 χωρίς προηγούμενο έλεγχο

Σχετικά
AUDIO
Ρ. Λειβαδάρος στο ΣΚΑΪ
Κόλαφος για το ΥΠΕΧΩΔΕ το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη. Καταλογίζει στο υπουργείο σοβαρές παραλήψεις στο έργο επέκτασης της λεωφόρου Κηφισού έως τη θάλασσα. Ο συνήγορος χαρακτηρίζει παράνομη την αυτόματη ανανέωση των περιβαλλοντικών όρων έως το 2018 χωρίς προηγούμενο έλεγχο. Το ΥΠΕΧΩΔΕ παρανομεί ευθέως στον Κηφισό καθώς επί 5,5 χρόνια δεν έχουν εφαρμοστεί οι περιβαλλοντικοί όροι κατήγγειλε στον ΣΚΑΪ το μέλος της κίνησης πολιτών Μοσχάτου Ρουσέτος Λειβαδάρος



ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ «Το ΥΠΕΧΩΔΕ παρανομεί στον Κηφισό»

Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 18 Ιουνίου 2009
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ

«Το ΥΠΕΧΩΔΕ παρανομεί στον Κηφισό»
Στον Κηφισό παρανομεί το υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ! Ο φορέας που είναι αρμόδιος για την έγκριση και τήρηση των περιβαλλοντικών όρων σε κάθε έργο μεγάλης κλίμακας έχει αμελήσει εδώ και πέντε χρόνια να εφαρμόσει μέτρα ηχοπροστασίας, αλλά και διασφάλισης της ποιότητας νερών στις εκβολές του ποταμού.
Η επισήμανση γίνεται από τον Συνήγορο του Πολίτη, στον οποίο προσέφυγαν η κίνηση πολιτών Μοσχάτου «Μεσοποταμία» και ο μορφωτικός σύλλογος Νέου Φαλήρου. Η ανεξάρτητη αρχή διαπιστώνει μάλιστα και παραβιάσεις της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας από την πλευρά του υπουργείου, στο οποίο έχει ήδη επιβληθεί πρόστιμο 60.000 ευρώ από τη νομαρχία Πειραιά. Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών καλούν το υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ να ευαισθητοποιηθεί και σε αντίθετη περίπτωση προαναγγέλλουν προσφυγές στα αρμόδια όργανα της Ε.Ε., ζητώντας την αναβάθμιση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής τους που έχουν υποβαθμιστεί.

Ο λόγος για τον οδικό άξονα του Κηφισού και ιδιαίτερα τον μεγάλο κόμβο στο ύψος της παραλιακής λεωφόρου, που εγκαινιάστηκε λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, χωρίς όμως να έχουν εφαρμοστεί όλες οι προβλεπόμενες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του θορύβου, αφού βρίσκεται κοντά σε κατοικημένες περιοχές, αλλά και σε δημοτικά σχολεία. Σε ορισμένα σημεία έχουν τοποθετηθεί ηχοπετάσματα, αλλά δεν αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τον θόρυβο, όπως έδειξαν οι μετρήσεις της αρμόδιας υπηρεσίας του υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ, μετά από αιτήσεις των κατοίκων. Το υπουργείο όφειλε επίσης να πάρει μέτρα ώστε να μην υποβαθμίζονται οι γύρω κατοικημένες περιοχές από τα στάσιμα νερά που συγκεντρώνονται στις εκβολές του Κηφισού σε ξηρές περιόδους.

Το υπουργείο δεν υλοποίησε τις προβλεπόμενες παρεμβάσεις ώς τον Δεκέμβριο του 2006, όπως προέβλεπε η σχετική απόφαση. Το Σεπτέμβριο του 2008 ο κ. Σουφλιάς εξέδωσε με καθυστέρηση νέα απόφαση, με την οποία δίνει παράταση στις υπηρεσίες του και μάλιστα γιά μία δεκαετία! Ο Συνήγορος του Πολίτη, όπως επισημαίνει στο έγγραφό του με ημερομηνία 28/5/2009, έχει παγίως εκφράσει την άποψη ότι «τυχόν παράταση ισχύος περιβαλλοντικών όρων που έχουν λήξει χωρίς την επανεξέτασή τους στερείται νόμιμου ερείσματος, τόσο στην κοινοτική όσο και την εθνική νομοθεσία».

Χ.ΤΖ.

Τετάρτη 17 Ιουνίου 2009

Τα ποτάμια της αρχαίας Αθήνας





Τα ποτάμια της αρχαίας Αθήνας
Τρεις ήταν οι βασικοί ποταμοί που διέρρεαν την πεδιάδα της Αττικής κατά την αρχαιότητα, οι δύο εκ των οποίων απλώνονταν πέραν των ορίων της πόλεως. Το δυτικό και μεγαλύτερο τμήμα της πεδιάδας έβρεχε ο Κηφισός, που είχε τις πηγές του στους πρόποδες της Πάρνηθος στα βόρεια και συνέχιζε την πορεία του για 27 χλμ., έως ότου εκχυνόταν στον Φαληρικό Kόλπο. Το ανατολικό τμήμα διέσχιζε ο Ιλισσός, ο οποίος εκκινούσε από τις υπώρειες του Υμηττού κατευθυνόμενος προς δυσμάς, παρέρρεε τον Αρδηττό και, μέσω της κοιλάδος που σχηματιζόταν ανάμεσα στους λόφους των Μουσών (Φιλοπάππου) και της Σικελίας (δεξιά της σύγχρονης λεωφόρου Συγγρού), δεχόταν στην κοίτη του τα νερά του Ηριδανού και εν συνεχεία συναντούσε τον Κηφισό στα νοτιοανατολικά. Μικρότερος των δύο προηγούμενων ήταν ο Ηριδανός, που ανέτελλε στις νότιες πλαγιές του Λυκαβηττού, έναντι των Διοχάρους πυλών, όπου βρισκόταν και η Πάνοπος κρήνη· κυλώντας βορείως της Ακροπόλεως, περνούσε μέσα από την Αγορά και, συνεχίζοντας τη ροή του βορειοδυτικά, κατά μήκος του βορείου κρασπέδου της Πνυκός, εξερχόταν του τείχους σε σημείο κοντά στην Ιερά Πύλη και, αφού χανόταν υπογείως για μερικές εκατοντάδες μέτρα, στρεφόταν προς νότον, όπου εξέβαλλε στον Ιλισσό. Ήδη από τα χρόνια της επέκτασης της πόλης από τον Θεμιστοκλή περιελήφθη εντός των τειχών της, ενώ στους ρωμαϊκούς χρόνους φαίνεται ότι καταχώσθηκε (καλύφθηκε) και κατασκευάσθηκε μεγάλος υπόνομος εντός της κοίτης του. Εκτός των προαναφερθέντων, υπήρχαν δύο ακόμη, μικρότεροι ποταμοί, ο Σκίρος και ο Κυκλοβόρος, προς δυσμάς της πόλεως μεταξύ του Διπύλου και του Κηφισού και (μάλλον) προς βορράν της πόλεως αντιστοίχως.

ΚΗΦΙΣΟΣ Ανδρέας Νικολόπουλος 14 Μαρτίου 2008 (Διημερίδα για τον Κηφισό, ΕΜΠ) (Μελετητης Υδραυλικών έργων)

ΚΗΦΙΣΟΣ
Πληροφοριες σχετικά με το θέμα του Κηφισού (από πλευράς υδραυλικής και περιβάλλοντος)











Ποταμός Κηφισός & Αντιπλημμυρική Προστασία Λεκανοπεδίου

Ανδρέας Νικολόπουλος (ΕΝΜ ΕΠΕ)



1. Γενικά



Κυρίες και Κύριοι, αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι,



Είναι αυτονόητο, ότι δεν είναι δυνατόν, στα λίγα λεπτά της ομιλίας μου, να σας παρουσιάσω ούτε καν συνοπτικά το θέμα Κηφισός και Αντιπλημμυρική Προστασία στο Λεκανοπέδιο, με το οποίο ασχολούμαι για πολλές δεκαετίες, μετά τις καταστροφικές πλημμύρες του 1977, στις οποίες χάθηκαν πολλοί συνάνθρωποί μας.



Παρά ταύτα, θα προσπαθήσω να παρουσιάσω επιγραμματικά :

α) την κατάσταση που επικρατεί σήμερα και τις προοπτικές της, στο χώρο της αντιπλημμυρικής προστασίας στο Λεκανοπέδιο και κυρίως στη λεκάνη του Κηφισού.

β) τα προβλήματα που υπάρχουν και για τα οποία, έχουμε ευθύνη όσοι από μας έχουν συμμετάσχει με τον έναν ή με το άλλον τρόπο σ’αυτό το θέμα και τέλος

γ) τις ενέργειες, τα έργα και τις επεμβάσεις που πρέπει να γίνουν συγκεκριμένα και προγραμματισμένα, για να αποκτήσει το Λεκανοπέδιο, ικανοποιητική αντιπλημμυρική προστασία και κατ’ επέκταση αναβάθμιση του περιβάλλοντος.

Περισσότερα σχετικά στοιχεία περιλαμβάνονται στο κείμενο της παρούσας Εισήγησης και στις προτάσεις και μελέτες που έχουν, κατά καιρούς, εκπονηθεί.



2. Υφιστάμενη κατάσταση αντιπλημμυρικής προστασίας στο Λεκανοπέδιο



Είναι κοινό μυστικό ότι το Λεκανοπέδιο, για πολλούς γνωστούς λόγους (όπως: απρογραμμάτιστη αστικοποίηση, αυθαίρετη δόμηση, αποψίλωση δασών, πυρκαγιές, μπαζώματα ρεμάτων, καταπατήσεις, έλλειψη αναγκαίων αντιπλημμυρικών έργων και ανεπάρκεια των κατασκευασμένων κλπ.), δεν διαθέτει σήμερα ικανοποιητική θωράκιση αντιπλημμυρικής προστασίας, με επακόλουθο, πολλές περιοχές να πλήττονται συχνά από καταστροφικές πλημμύρες με ανυπολόγιστες ζημιές, υποβάθμιση του περιβάλλοντος και ανθρώπινα θύματα, ακόμα και σε σχετικά μικρής εντάσεως και διάρκειας βροχοπτώσεις.



Το Λεκανοπέδιο, μέχρι σήμερα, δεν διαθέτει ολοκληρωμένο και επικαιροποιημένο σχεδιασμό αντιπλημμυρικής προστασίας και η διευθέτηση Κηφισού και γενικά τα υφιστάμενα αντιπλημμυρικά έργα, σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν, κατά καιρούς, αποσπασματικά, με τον αρχικό σχεδιασμό του 1974.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι υδραυλικές μελέτες με βάση τις οποίες κατασκευάστηκαν και συνεχίζουν να κατασκευάζονται μέχρι σήμερα τα αντιπλημμυρικά έργα στον Κηφισό και στα συμβάλλοντα σ’αυτόν ρέματα και στους συλλεκτήρες ομβρίων, έχουν εκπονηθεί προ πολλών ετών, δεν έχουν χρησιμοποιηθεί επικαιροποιημένες υδρολογικές μελέτες, ούτε μέθοδοι υπολογισμού και κριτήρια σχεδιασμού (συντελεστής απορροής, χρόνοι συρροής, κλπ.) που να ανταποκρίνονται στις συνθήκες, που δημιουργήθηκαν στο μεταξύ, από ανθρώπινες επεμβάσεις, πυρκαγιές και κλιματικές αλλαγές και δεν έχουν επαληθευθεί εκ των υστέρων από μετρήσεις, αφού μέχρι και σήμερα δεν έχουν εγκατασταθεί σταθμοί μετρήσεων παροχών στον Κηφισό και στα βασικά συμβάλλοντα ρέματα.



Γενικά η κατάσταση που επικρατεί στα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας έχει ενδεικτικά ως εξής :

· Πολλά κατασκευασμένα αντιπλημμυρικά έργα, μετά από δεκαετίες, από την κατασκευή τους, δεν έχουν ολοκληρωθεί (ενδεικτικά αναφέρω τον βασικό συλλεκτήρα ομβρίων υψηλών ζωνών Μοσχάτου – Καλλιθέας – Νέας Σμύρνης, τους βασικούς Παραλιακούς Συλλεκτήρες Ομβρίων Νέου Φαλήρου, Μοσχάτου και Καλλιθέας κλπ.).

· Η κατασκευή πολλών από τα υφιστάμενα έργα ολοκληρώθηκε τμηματικά και ανορθόδοξα, μετά από δεκαετίες, με αποτέλεσμα τα έργα αυτά να μην καλύπτουν πλέον τις ανάγκες για τις οποίες είχαν αρχικά σχεδιαστεί. Σαν παράδειγμα αναφέρω τον πολύπαθο Κηφισό, ο οποίος όταν σχεδιάστηκε η διευθέτησή του (προ πολλών δεκαετιών και ολοκληρώθηκε μόλις το 2004), προεβλέπετο να μπορεί να δέχεται παροχές 50ετίας.

Σήμερα με τις συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί, από τις ανθρώπινες επεμβάσεις κλπ, εκτιμάται (χωρίς κανένας να είναι βέβαιος) ότι μπορεί να παραλάβει παροχές μικρότερες και της 20ετίας.

Τέλος, οι αλόγιστες επεκτάσεις των ακτών στο Φαληρικό Όρμο, οδήγησαν, μεταξύ των άλλων, στην ανάγκη επέκτασης της εκβολής του Κηφισού κατά 900 μ. κατάντη της Λ. Ποσειδώνος και την κατασκευή των Παραλιακών Συλλεκτήρων Μοσχάτου, Καλλιθέας και Καραϊσκάκη με προβληματικές εκβολές στον Κηφισό.

· Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση σημαντικών έργων και επεμβάσεων όπως οι επεκτάσεις των ακτών στο Φαληρικό Όρμο, η δημιουργία της Λ. Κηφισού κλπ. έγιναν χωρίς να ληφθούν υπόψη οι απαιτήσεις της αντιπλημμυρικής προστασίας και δημιούργησαν σοβαρά προβλήματα τα οποία μέχρι σήμερα δεν έχουν οριστικά αντιμετωπιστεί.




3. Ποταμός Κηφισός και Συμβάλλοντα ρέματα – Προβλήματα αντιπλημμυρικής προστασίας



α. Γενικά



Ο Κηφισός είναι ο κυριότερος αποδέκτης των ομβρίων υδάτων του Λεκανοπεδίου, έχει έκταση λεκάνης απορροής 381 τ.χλμ. και μήκος διαδρομής 22 χλμ. από τα οποία 14 χλμ. βρίσκονται εντός αστικής περιοχής και 8 χλμ. εκτός.



Η δομημένη σήμερα έκταση στη λεκάνη Κηφισού εκτιμάται ότι έχει ξεπεράσει το 70% και αυξάνει καθημερινά.



Οι ορεινές και ημιορεινές περιοχές της λεκάνης στην Πάρνηθα και την Πεντέλη έχουν κατά καιρούς πληγεί από πυρκαγιές και με την καταστρεπτικότερη το καλοκαίρι του 2007.



Στον Κηφισό συμβάλει μεγάλος αριθμός ρεμάτων, τα οποία στις κατοικημένες περιοχές, κατά καιρούς, έχουν μπαζωθεί και οι βασικοί κλάδοι τους έχουν διευθετηθεί με κλειστές ανεπαρκείς διατομές για τις σημερινές συνθήκες.



Μέρος από τα υπόψη ρέματα, κυρίως στην ανοικτή διαδρομή του ποταμού, ανάντη των Τριών Γεφυρών και κατάντη της Αγ. Άννης μέχρι την εκβολή του (όπως τα ρέματα Εσχατιάς, Αχαρνών, Κυκλοβόρου, Προφ. Δανιήλ, κλπ.) δεν έχουν ακόμη διευθετηθεί. Τέλος, μέρος των λεκανών Ποδονίφτη και Νίκαιας έχουν μερικώς εκτραπεί προς τη λεκάνη ρέματος Ραφήνας και στον όρμο Περάματος αντίστοιχα.

β. Διευθέτηση Κηφισού



Η διευθέτηση του ποταμού Κηφισού άρχισε από 35ετίας και ολοκληρώθηκε τμηματικά σε συνδυασμό με το οδικό έργο το 2004 στα πλαίσια των Ολυμπιακών Εργων και συνοπτικά έχει ως εξής :

- Η διοχετευτικότητα στο διευθετημένο οριστικά Κηφισό, στην αρχή του κλειστού τμήματος στις Τρεις Γέφυρες ανέρχεται σε 400 μ3/δλ και στο πέρας του κλειστού τμήματος στην Αγ. Αννης σε 700 μ3/δλ. Στο ανοικτό ανάντη Αγ. Αννης σε 1.100 μ3/δλ και κατάντη μέχρι την εκβολή του σε 1.400 μ3/δλ.

- Ο ποταμός Κηφισός από τις Τρεις Γέφυρες μέχρι και την εκβολή του στο Φαληρικό Όρμο είναι οριστικά διευθετημένος και δεν επιδέχεται καμία επέμβαση για αύξηση της διοχετευτικότητάς του στα διάφορα τμήματα της διαδρομής του.

- Από τις Τρεις Γέφυρες μέχρι Αγ. Αννης ο ποταμός είναι πλήρως καλυμμένος και επ’ αυτού έχει δημιουργηθεί η Λεωφόρος Κηφισού.

- Από την Αγ. Αννης μέχρι τη Λεωφόρο Ποσειδώνος είναι εγκιβωτισμένος με ανοικτή διατομή, ενώ η Λεωφ. Κηφισού είναι υπερυψωμένη.

- Από τη Λεωφόρο Ποσειδώνος μέχρι την εκβολή του στη θάλασσα είναι εγκιβωτισμένος με ανοικτή διατομή και κεντρικό μεσόβαθρο.

- Από τις Τρεις Γέφυρες και ανάντη ο ποταμός προβλέπεται να παραμείνει με ανοικτή διατομή αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί η μελέτη για την οριστική διευθέτησή του και ούτε έχουν μελετηθεί έργα διευθέτησης στα συμβάλλοντα ρέματα π.χ. Εσχατιάς, Αχαρνών, Βαρυμπόμπης, Πύρνας κλπ., καθώς και έργα ανάσχεσης πλημμυρών στη λεκάνη Κηφισού ανάντη Κόκκινου Μύλου. Τελευταία ανατέθηκε η εκπόνηση οριστικής μελέτης για το ρέμα Εσχατιάς.

- Γενικά στο διευθετημένο τμήμα του Κηφισού από τις Τρεις Γέφυρες μέχρι την εκβολή του στη θάλασσα αλλά και στα συμβάλλοντα ρέματα και συλλεκτήρες καταλήγουν πάσης φύσεως φερτά υλικά και παράνομες συνδέσεις λυμάτων και αποβλήτων.



Οι παροχές σχεδιασμού των αντιπλημμυρικών έργων στον Κηφισό και τους Συμβάλλοντες (ρέματα και βασικοί συλλεκτήρες ομβρίων) φαίνονται στο συνημμένο Σκαρίφημα 1. Σημειώνεται ότι οι υπόψη παροχές είχαν εκτιμηθεί παλαιότερα και δεν ανταποκρίνονται στις σημερινές συνθήκες, που έχουν στο μεταξύ, δημιουργηθεί στο λεκανοπέδιο Πρωτεύουσας.

γ. Υφιστάμενα προβλήματα

Η διευθέτηση του Κηφισού από τις Τρεις Γέφυρες μέχρι την εκβολή του, για διάφορους λόγους, έχει δημιουργήσει τα παρακάτω προβλήματα τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστούν :



- Ο Κηφισός στο τμήμα μεταξύ Λαχαναγοράς και Σεπολίων, δεν χαράχθηκε (το 1932) στη βαθειά γραμμή του εδάφους. Επιπλέον είχε αναχώματα πάνω στα οποία κατασκευάστηκαν οι παρακηφίσιοι δρόμοι. Ετσι στο τμήμα από Χ.Θ. 1+800 έως την Χ.Θ. 7+500 δεν είναι δυνατή η εισροή στην κοίτη των νερών που ρέουν επιφανειακά. Τα νερά αυτά πλημμυρίζουν τις εκατέρωθεν του Κηφισού χαμηλές περιοχές και ξεχειλίζουν από τη Λαχαναγορά μέχρι την οδό Πειραιώς προς τις περιοχές Ρέντη, Καμινίων, Ν. Φαλήρου, Βοτανικού, Καλλιθέας και Μοσχάτου. Δεν διαβλέπεται ταχεία και εύκολη λύση για να εξασφαλισθεί επιφανειακή απορροή στις εκατέρωθεν του Κηφισού χαμηλές περιοχές που με τη σημερινή κατάσταση αποτελούν κλειστές λεκάνες.

- Η υπερυψωμένη διευθέτηση του Κηφισού, από Αγ. Αννης μέχρι την εκβολή του, δεν επιτρέπει την εισροή στη διευθετημένη κοίτη του Κηφισού των πλημμυρικών νερών που ρέουν επιφανειακά και σε συνδυασμό με την επίσης υπερυψωμένη παραλιακή Λεωφ. Ποσειδώνος και λοιπά έργα υποδομής (Γραμμή Τραμ, παραλιακοί συλλεκτήρες ομβρίων Μοσχάτου και Καλλιθέας), έχουν δημιουργήσει κλειστές λεκάνες τις πυκνοκατοικημένες χαμηλές περιοχές Μοσχάτου και Καλλιθέας οι οποίες κινδυνεύουν από τις πλημμύρες.

- Η οριστική διευθέτηση του Κηφισού στο ανοικτό τμήμα του, μεταξύ Αγ. Άννης και Λ. Ποσειδώνος, ολοκληρώθηκε το 2004 και η εκβάθυνση της κοίτης για να διοχετεύει 1.400 μ3/δλ, σύμφωνα με το σχεδιασμό του Εργου, έφερε μόνιμα τη θάλασσα μεταξύ Πειραιώς και Αγ. Άννης, με αποτέλεσμα σημαντικές ποσότητες νερού να παραμένουν στάσιμες για πολλούς μήνες το χρόνο (όταν δεν υπάρχουν βροχοπτώσεις στο Λεκανοπέδιο και παροχές στον Κηφισό). Το γεγονός αυτό και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι βασικοί συλλεκτήρες όμβριων (Ρέντη, Προφ. Δανιήλ, Πειραιώς, Κυκλοβόρος στο μέλλον κλπ.) και οι άγνωστες παράνομες απορρίψεις λυμάτων και βιομηχανικών αποβλήτων που καταλήγουν στον Κηφισό στο υπόψη τμήμα, καθώς και τα πάσης φύσεως υλικά που καθιζάνουν στην κοίτη του, έχουν σαν αποτέλεσμα το τμήμα αυτό του Κηφισού (μήκους 2.800 μ περίπου, πλάτος 30 μ. και κυμαινόμενο βάθος +0 μέχρι -9,50 μ.) να δημιουργεί περιβαλλοντικό πρόβλημα στους Δήμους της περιοχής. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής έχουν κατά καιρούς προταθεί διάφορες λύσεις : Η άντληση καθαρού θαλασσινού νερού και η απόρριψή του στη διευθετημένη κοίτη του Κηφισού σε κατάλληλες θέσεις και προώθηση των στάσιμων νερών προς την ανοικτή θάλασσα. Η λύση αυτή εκτιμάται ότι είναι εφικτή και μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα.

- Επισημαίνεται ότι ο Κηφισός είναι ο κυριότερος αποδέκτης ομβρίων υδάτων του λεκανοπεδίου και οι δυνατότητες που παρέχει σήμερα ο ποταμός στην αντιπλημμυρική προστασία του λεκανοπεδίου είναι σοβαρό θέμα. Το θέμα αυτό θα πρέπει να εξεταστεί και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, τα οποία βέβαια δεν θα είναι να φτιάξουμε νέο Κηφισό (αφού δεν μπορούμε να αυξήσουμε τη διοχετευτικότητά του) αλλά κυρίως θα πρέπει να βασιστούν σε έργα ανάσχεσης των πλημμυρών από τις εξωτερικές λεκάνες, όπου βέβαια το επιτρέπουν πλέον οι συνθήκες, όπως : φράγματα ανάσχεσης πλημμυρών, λεκάνες εκτόνωσης πλημμυρών κλπ. Δυστυχώς για το σκοπό αυτό χάθηκε η μεγάλη δυνατότητα εκτόνωσης των πλημμυρών στη λίμνη Ευπυρίδων η οποία έπαυσε να υπάρχει με την κατασκευή της Αττικής Οδού και το έλος οικοδομήθηκε. Σήμερα η μόνη δυνατότητα που υπάρχει είναι να κατασκευαστούν τα έργα ανάσχεσης πλημμυρών στη λεκάνη του Κηφισού ανάντη Κόκκινου Μύλου.

- Σημειώνεται ότι σε όλο το μήκος του διευθετημένου Κηφισού, από τις Τρεις Γέφυρες μέχρι την εκβολή του, δεν έχουν κατασκευαστεί τα απαιτούμενα και προβλεπόμενα από τις σχετικές μελέτες τεχνικά έργα (φρεάτια επισκέψεως, αερισμού, έργα εισόδου προσωπικού και μηχανημάτων, κλπ.) με επακόλουθο να μην γνωρίζουμε την κατάσταση που επικρατεί στο υδραυλικό έργο και να είναι αδύνατος ο έλεγχος, η συντήρηση και η επισκευή ζημιών κλπ. στον ποταμό και τις συμβολές των συμβαλλόντων ρεμάτων.

δ. Συμβάλλοντα ρέματα και συλλεκτήρες ομβρίων στον Κηφισό

Στον Κηφισό συμβάλλουν πολλά ρέματα και βασικοί συλλεκτήρες, για τα οποία στην Εισήγησή μου παρουσιάζω συνοπτικά την κατάσταση που βρίσκονται και τα προβλήματα που υπάρχουν. Ενδεικτικά θα αναφερθώ στα παρακάτω :



Ανοικτό τμήμα κατάντη Αγ. Αννης

· Υφιστάμενοι Παραλιακοί Συλλεκτήρες Ομβρίων Καλλιθέας – Μοσχάτου και Καραϊσκάκη : Οι συλλεκτήρες αυτοί έχουν κατασκευαστεί πριν από δεκαετίες, μετά τις αλόγιστες επιχωματώσεις των ακτών και συμβάλουν στον Κηφισό στο κατάντη της Λεωφ. Ποσειδώνος. Στους υπόψη συλλεκτήρες συμβάλλουν τα υφιστάμενα δίκτυα ομβρίων στις περιοχές των Δήμων Καλλιθέας, Μοσχάτου και Ν. Φαλήρου. Στους υπόψη παραλιακούς συλλεκτήρες δεν έχουν κατασκευαστεί τα προβλεπόμενα απαραίτητα θυροφράγματα στην εκβολή τους στον Κηφισό.

· Εκτροπή Κυκλοβόρου, Μερική Ιλισού και Πρ. Δανιήλ στον Κηφισό : Το σημαντικό αυτό έργο που εκκρεμεί στο λεκανοπέδιο, προβλέπεται να κατασκευαστεί στην οδό Κωνσταντινουπόλεως μεταξύ της Λεωφ. Αθηνών και τον Κηφισό και θα εξασφαλίζει την αντιπλημμυρική προστασία και την αναβάθμιση του περιβάλλοντος σε κεντρικές περιοχές της Αθήνας όπου λειτουργούν παλαιά παντορροϊκά δίκτυα και σε περιοχές του Βοτανικού, Μοσχάτου και της Καλλιθέας και προβλέπεται για λόγους τεχνικοοικονομικούς και κοινωνικούς να κατασκευαστεί ταυτόχρονα με την κατασκευή του Προαστιακού στο υπόψη τμήμα. Για το σημαντικό αυτό έργο θα σας μιλήσει ο επόμενος ομιλητής.

· Προφ. Δανιήλ : Το υπόψη ανοικτό ρέμα διασχίζει τον Ελαιώνα, εκβάλλει στον Κηφισό και σε αυτόν καταλήγουν και οι παροχές από τις υπερχειλίσεις του παντορροϊκού συστήματος ανάντη της Λεωφ. Αθηνών (υφιστάμενες υπερχειλίσεις Ζ1 και Ζ2) και μικρές παροχές από τον Κυκλοβόρο στη διασταύρωση της Λ. Αθηνών (Η). Ο Πρ. Δανιήλ δεν έχει διευθετηθεί και η σημερινή του εκβολή στον Κηφισό είναι προβληματική δημιουργώντας με τις συχνές υπερχειλίσεις του προβλήματα στις κατάντη περιοχές του Μοσχάτου. Για τη βελτίωση της λειτουργίας της εκβολής του έχει μελετηθεί να έχει κοινή εκβολή στον Κηφισό με τον Κυκλοβόρο επί της Κωνσταντινουπόλεως, αμέσως κατάντη των σιδηροδρομικών γραμμών.

Κλειστό τμήμα μεταξύ Αγ. Αννης και Τρεις Γέφυρες

Τα συμβάλλοντα ρέματα στο κλειστό τμήμα του Κηφισού από Αγ. Αννης μέχρι Τρεις Γέφυρες είναι διευθετημένα με κλειστές διατομές. Τα ρέματα αυτά φαίνονται στο συνημμένο Σκαρίφημα Αρ. 1 και είναι : Καναπιτσερή, Χαϊδαρόρεμα, Μάσχα και Ροντάκι, Λιοσίων (Μιχελή και Εσχατιά) και Ποδονίφτης. Για το ρέμα Εσχατιάς εκπονείται Οριστική Μελέτη και έχει προγραμματιστεί η προσεχής διευθέτησή του και η βελτίωση της συμβολής του ρ. Λιοσίων στον Κηφισό.



Ανοικτό τμήμα Κηφισού ανάντη Κόκκινου Μύλου : Στο υπόψη τμήμα εκβάλλουν τα ρέματα: Βαρυμπόμπης (Κόντιτας), Πύρνας και η εκτροπή του, Χελιδονούς, Φασίδερη.

Για το υπόψη τμήμα του Κηφισού έχει εκπονηθεί Προκαταρκτική μελέτη (2000) «Προκαταρκτική Μελέτη διευθέτησης Κηφισού ανάντη Κόκκινου Μύλου με διερεύνηση ανάσχεσης πλημμύρας στην ορεινή λεκάνη» η οποία θα πρέπει να ολοκληρωθεί με στόχο τη διευθέτηση του Κηφισού και των συμβαλλόντων ρεμάτων με ανοικτές διατομές και την ανάσχεση πλημμυρών για την προστασία κατοικημένων περιοχών και την καλύτερη λειτουργία του κατάντη διευθετημένου Κηφισού.

4. Προτάσεις για την αντιπλημμυρική προστασία στο Λεκανοπέδιο



Ο Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κ. Γ. Σουφλιάς, πριν από λίγες ημέρες στην παρουσίαση του ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ, που καταρτίστηκε από την Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. σε συνεργασία με τις Περιφερειακές Διευθύνσεις Υδάτων και Καθηγητές του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, μεταξύ των άλλων, για την αντιπλημμυρική προστασία, ανέφερε ότι :



«Πρέπει να γίνει άμεσα σχεδιασμός για τον περιορισμό των κινδύνων από πλημμύρες με τη χρηματοδότηση αντιπλημμυρικών έργων, σύμφωνα και με τη σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία, με πρώτη προτεραιότητα τις περιοχές αυξημένης επικινδυνότητας (π.χ. Αττική, μεγάλες πόλεις, Eβρος). Ο σχεδιασμός θα περιλαμβάνει απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα, χάρτες επικινδυνότητας, σχέδια διαχείρισης εκτάκτων αναγκών και άλλα μέτρα».



Για την αντιμετώπιση της υφιστάμενης σήμερα απαράδεκτης και επικίνδυνης κατάστασης που έχει διαχρονικά διαμορφωθεί στο χώρο της αντιπλημμυρικής προστασίας, στο Λεκανοπέδιο, στον Κηφισό, και στα συμβάλλοντα ρέματα και για να αποκτηθεί τελικά ικανοποιητική αντιπλημμυρική προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος, ως υπεύθυνος Μελετητής, έχω την υποχρέωση να σημειώσω ότι απαιτούνται να υλοποιηθούν άμεσα, μεταξύ των άλλων και τα παρακάτω :



· Μελέτη Διαχείρισης Κηφισού : Η υπόψη μελέτη έχει ήδη δρομολογηθεί από το ΥΠΕΧΩΔΕ και έχει σαν στόχο, μεταξύ των άλλων, να καταγραφεί και αξιολογηθεί η υφιστάμενη κατάσταση του ενιαίου έργου (Υδραυλικού και Οδικού) και να εκπονηθούν οι απαιτούμενες υποστηρικτικές μελέτες, έρευνες και εγχειρίδια για τη συστηματική παρακολούθηση, λειτουργία και συντήρηση του έργου. Η υπόψη μελέτη, περιλαμβάνει μεταξύ των άλλων, την εκπόνηση επικαιροποιημένης υδρολογικής μελέτης, την αναθεώρηση των κριτηρίων σχεδιασμού αντιπλημμυρικών έργων και την ανανέωση στάσιμων νερών στις εκβολές του Κηφισού.











· Επικαιροποιημένος Σχεδιασμός Αντιπλημμυρικής Προστασίας : Ο υπόψη Σχεδιασμός (Γενική Διάταξη Αντιπλημμυρικών Εργων) θα βασιστεί στη σχετική μελέτη «Βασικά στοιχεία και Προτάσεις για την εκπόνηση επικαιροποιημένου σχεδιασμού αντιπλημμυρικής προστασίας στο Νομό Αττικής» που εκπονήθηκε από τη Δ/νση Δ10 του ΥΠΕΧΩΔΕ, το 2004 και από τις σχετικές υποστηρικτικές μελέτες που θα προκύψουν από την πιο πάνω Μελέτη Διαχείρισης Κηφισού. Με βάση αυτόν τον Σχεδιασμό οι διάφοροι φορείς θα προγραμματίζουν, θα μελετούν και θα κατασκευάζουν τα απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα.



· Εφαρμογή της Οδηγίας 2007/60 ΕΕ για την αξιολόγηση κινδύνων πλημμύρας στο Λεκανοπέδιο.





5. Επείγουσες Ενέργειες



Επειδή η ολοκλήρωση του Επικαιροποιημένου Σχεδιασμού Αντιπλημμυρικής Προστασίας και η εφαρμογή της Οδηγίας 2007/60/ΕΕ για αξιολόγηση και διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας καθώς και η κατασκευή των συμπληρωματικών αντιπλημμυρικών έργων απαιτούν μεγάλο χρόνο και σημαντικά οικονομικά μέσα, θα πρέπει να υλοποιηθούν τα παρακάτω έργα και επεμβάσεις, τα οποία είναι άκρως επείγοντα και σε κάθε περίπτωση δεν απαιτούν την ολοκλήρωση του Επικαιροποιημένου Σχεδιασμού Αντιπλημμυρικής Προστασίας :

· Ανανέωση στάσιμων νερών στις εκβολές του Κηφισού κατάντη Αγ. Άννης, για να αντιμετωπιστεί το σοβαρό αυτό περιβαλλοντικό πρόβλημα, που προέκυψε μετά την οριστική διευθέτηση του Κηφισού, στους πέριξ δήμους αλλά και στο Λεκανοπέδιο.

· Διευθέτηση και οριοθέτηση του Κηφισού και κατασκευή έργων ανάσχεσης πλημμυρών στη λεκάνη απορροής, στο ανοικτό τμήμα, ανάντη Κόκκινου Μύλου, για την προστασία των περιοχών και την καλύτερη λειτουργία των κατάντη έργων του Κηφισού και τούτο γιατί είναι η μόνη ουσιαστική δυνατότητα πλέον να επέμβουμε στη διαχείριση των πλημμυρών στη Λεκάνη του Κηφισού.

· Διευθέτηση ρέματος Εσχατιάς

· Εργα και επεμβάσεις για την επιφανειακή απορροή των πλημμυρικών παροχών στους αποδέκτες π.χ. τον απεγκλωβισμό των χαμηλών περιοχών Μοσχάτου και Καλλιθέας στο Φαληρικό Ορμο κλπ.

· Εκτροπή Κυκλοβόρου / Ιλισού (Μερική) / Πρ. Δανιήλ στον Κηφισό. Το σημαντικό αυτό αντιπλημμυρικό και αναβάθμισης περιβάλλοντος έργο, αφορά το Κέντρο της Αθήνας (όπου λειτουργεί το υφιστάμενο παντορροϊκό δίκτυο), το Βοτανικό, Μοσχάτο, κλπ. και θα πρέπει να κατασκευαστεί για λόγους τεχνοοικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς ταυτόχρονα με τον Προαστιακό. Σημειώνεται ότι εάν τα έργα δεν κατασκευαστούν ταυτόχρονα, το Κέντρο της Αθήνας θα συνεχίσει να πλήττεται από τις πλημμύρες και την υποβάθμιση.

· Ολοκλήρωση του υφιστάμενου βασικού Συλλεκτήρα ομβρίων υψηλών περιοχών Μοσχάτου – Καλλιθέας – Νέας Σμύρνης δια της οδού Ελευθερίας στον Κηφισό. Με το υπόψη έργο, που παραμένει ημιτελές από δεκαετίες, αφενός μεν θα εξυπηρετούνται οι πιο πάνω περιοχές και αφετέρου θα προστατεύονται οι χαμηλές περιοχές Μοσχάτου και Καλλιθέας.



Θα μου επιτρέψετε να κλείσω τη σύντομη ομιλία μου με τη διαπίστωση ότι εάν συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε το θέμα «πλημμύρες» με τον ίδιο τρόπο που το αντιμετωπίσαμε μέχρι και σήμερα οι συνέπειες για μας και τα παιδιά των παιδιών μας, θα είναι χωρίς καμία αμφιβολία, συνεχείς και καταστροφικές από κάθε άποψη, οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική και με ανθρώπινες απώλειες.



Η πιο πάνω διαπίστωση προέκυψε από την ενασχόληση μου για δεκαετίες με θέματα πλημμυρών και είμαι βέβαιος, ότι με αυτή τη διαπίστωση, συμφωνεί το σύνολο των συναδέλφων που ασχολούνται με παρόμοια θέματα.



14 Μαρτίου 2008 (Διημερίδα για τον Κηφισό, ΕΜΠ)



Ανδρέας Νικολόπουλος

Η ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΟΣΧΑΤΟΥ ΞΕΠΟΥΛΙΕΤΑΙ

Teuxos Parko Final


Οικολογικό Πάρκο στον Φαληρικό Όρμο!

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

10 Ιουνίου 2009

Η Αξιοποίηση Υλοποιείται με Επιτυχία

Οικολογικό Πάρκο στον Φαληρικό Όρμο!

Η εταιρεία Ολυμπιακά Ακίνητα, σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, συνεχίζει την ουσιαστική αξιοποίηση της Ολυμπιακής μας κληρονομιάς, δημιουργώντας με ορθολογικούς όρους και περιβαλλοντική ευαισθησία νέους χώρους πολιτισμού και οικογενειακής αναψυχής. Οι σύγχρονες εγκαταστάσεις, στη βάση του σχεδιασμού που υλοποιείται, προσθέτουν σημαντικές νέες χρήσεις στην πόλη, εξυπηρετώντας τις σύγχρονες ανάγκες των ανθρώπων της.

Σε αυτό το πλαίσιο, η εταιρεία Ολυμπιακά Ακίνητα ανέλαβε δράση για την αναβάθμιση του Ολυμπιακού Πόλου Φαλήρου. Τα έργα αναβάθμισης αφορούν μία περιοχή (Ζώνη Α1), η οποία παρέμεινε αδιαμόρφωτη κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.

Συγκεκριμένα, όπως ανήγγειλε ο Πρόεδρος της Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε., κ. Διονύσης Σταμενίτης,

“Δρομολογείται η δημιουργία Οικολογικού Πάρκου με ανοικτές αθλητικές εγκαταστάσεις σε μία επιφάνεια 260 στρεμμάτων, στην έκταση μεταξύ των εκβολών του Ιλισού και Κηφισού”.

Ειδικότερα, ο Γενικός Γραμματέας Ολυμπιακής Αξιοποίησης, κ. Κωνσταντίνος Μπούρας, τονίζοντας ότι «θα γίνει ό,τι απαιτείται και είναι αναγκαίο για να δημιουργηθεί αυτό το νέο συγκρότημα το οποίο θα αποτελεί ένα μητροπολιτικό αγαθό» δήλωσε:

«Η παραλιακή ζώνη του Φαληρικού Όρμου αποτελεί τη φυσική διέξοδο του Λεκανοπεδίου της Αθήνας στο Σαρωνικό.

Δημιουργώντας σήμερα ένα σημαντικό πάρκο, ένα χώρο οικολογικής σημασίας, καθώς και ένα χώρο αναψυχής και αθλητισμού, ωφελούνται αφενός οι κάτοικοι των όμορων δήμων και αφετέρου οι κάτοικοι του ευρύτερου Λεκανοπεδίου.

Συγχρόνως διασφαλίζεται η λειτουργική και αισθητική σύνδεση και συνέχεια της παραλιακής ζώνης του Π. Φαλήρου με το πάρκο του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας, την Καστέλα και τον Πειραιά, αξιοποιώντας και αναβαθμίζοντας παράλληλα τα ήδη υλοποιημένα έργα στον Φαληρικό Όρμο, από τον Ιλισό στο Δέλτα Φαλήρου»

Νέες επιλογές ψυχαγωγίας, άθλησης και πολιτισμού για ολόκληρη την πόλη μας.

Αναπτύσσονται:

1. Οικολογικό Πάρκο μεσογειακής φύσης.

Περιλαμβάνει ένα ρυάκι κυμαινόμενης ροής που πριν εκβάλλει στη θάλασσα, σχηματίζει μια ενδιάμεση ζώνη, μια μικρή λίμνη με υφάλμυρο νερό. Προσφέρει έτσι στους επισκέπτες τη δυνατότητα περιπάτων στη φύση με εκπαιδευτικό παράλληλα χαρακτήρα, καθώς στο χώρο θα λειτουργεί Κέντρο Πληροφόρησης και Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης.

Παράλληλα, δημιουργείται ένα μεγάλο θερινό σινεμά 200 θέσεων.

2. Γήπεδα αθλοπαιδιών και Adventure Park

Περιλαμβάνονται εννέα (9) γήπεδα αθλοπαιδιών «5x5» ή έξι (6) γήπεδα «5Χ5» και τρία (3) καλαθοσφαίρισης, καθώς και οι απαραίτητες βοηθητικές υποδομές για τις σχετικές υπηρεσίες (αποδυτήρια, χώροι υγιεινής και ιατρείο). Στην ίδια ζώνη χωροθετείται επίσης και το adventure park, το οποίο προσφέρει εναλλακτικές δυνατότητες άσκησης για νέους.

3. Πάρκο νερού και αναψυχής

Περιλαμβάνει χώρους κολύμβησης, άσκησης και αναψυχής. Πιο συγκεκριμένα:

α. ένα Γυμναστήριο, ανοιχτό κατά μήκος της κοίτης του Ιλισού και προς τη μεγάλη πισίνα, το οποίο αποτελεί ιδανικό περιβάλλον για άσκηση στο νερό, με όργανα και ελεύθερο χώρο για ομαδικά προγράμματα,

β. μια μεγάλη, ηλιακά θερμαινόμενη, πισίνα κολύμβησης με δυνατότητα σχεδόν 12μηνης λειτουργίας,

γ. ένα συγκρότημα δύο διακοσμητικών λιμνών,

δ. ένα σύγχρονο παιδότοπο.

4. Βοτανικό κήπο

Περιλαμβάνει φυτά των υδροβιότοπων, καθώς και ένα θερμοκήπιο (glass house) με ειδικά ενδημικά φυτά, πολλά από τα οποία έχουν και θεραπευτικές ιδιότητες.

5. Παραλιακή αμμώδης ζώνη, σε άμεση επαφή με τη θάλασσα. Χώρος χαλάρωσης και αναψυχής, ζώνη δραστηριοτήτων ήπιας άσκησης όπως beach volley. Κατά μήκος της ζώνης διαμορφώνεται χώρος περιπάτου σε διάδρομους, προβλέπεται η δημιουργία ποδηλατοδρόμου, καθώς και η εγκατάσταση μικρών ελαφρών ξύλινων κατασκευών (καθίσματα) για διάλλειμα και ξεκούραση.

6. Κανάλι Κωπηλασίας, με σχεδίες τοποθετημένες στο χείλος της παραθαλάσσιας ζώνης.

Υποστηρικτικά, προβλέπονται αναψυκτήρια καλύπτοντας τις ανάγκες όλης της οικογένειας.

Παράλληλα, εξετάζεται και η εναλλακτική πρόταση δημιουργίας θεματικών παιδικών χαρών στις εκτάσεις που θα καταλαμβάνονται από το Πάρκο νερού και τον Βοτανικό κήπο.

Το Οικολογικό Πάρκο αναβαθμίζει περιβαλλοντικά και αισθητικά την παράκτια αυτή περιοχή αλλά και τις γειτονικές αστικές ζώνες, παρέχοντας πολλαπλές ευκαιρίες για ανάπτυξη ήπιων δραστηριοτήτων αθλητισμού και αναψυχής με άξονα το νερό.

Κάθε Έλληνας πολίτης μπορεί μέσω της ιστοσελίδας www. olympicproperties.gr να καταθέσει τις απόψεις και προτάσεις του μέχρι τις 5 Ιουλίου. Στείλτε τις προτάσεις σας στο A1comments@olympicproperties.gr.

Στόχος μας είναι μέσω της Δημόσιας Διαβούλευσης να συνδιαμορφώσουμε με τους πολίτες το Οικολογικό Πάρκο. Η τελική μορφή του πάρκου και το χρονοδιάγραμμα δημιουργίας του θα ανακοινωθεί στις 15 Ιουλίου.

Λεπτομέρειες για την ανάπλαση – πατήστε εδώ

Δευτέρα 15 Ιουνίου 2009

WATER GIRLS, WATER BOYS

WATER GIRLS, WATER BOYS

Ταξιδεύοντας στην φαληρική ακτή, στο Κηφισό και στη νήσο Ψυτάλλεια.

Στο έργο αυτό οι ομάδες Αστικό Κενό, Δίκτυο Νομαδικής Αρχιτεκτονικής, Flux factory και CUP ταξιδεύουν μαζί με το κοινό στο φαληρικό όρμο στις εκβολές του ποταμού Κηφισού και προς τη νήσο Ψυτάλλεια.

Η περιοχή μοιάζει με χαμένο Παράδεισο (paradiso perduto), διαταραγμένη
καθώς είναι από τα αλλεπάλληλα οικολογικά ατυχήματα. Ένας τόπος, κατακερματισμένος, με νησίδες συγκεκριμένων χρήσεων, σε καθεστώς αέναης ασυνέχειας.

Η περιοχή του φαληρικού όρμου παραμένει απροσπέλαστη από την πόλη, ξεκινώντας από το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (Σ.Ε.Φ) και καταλήγοντας στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις.
Ένα ολόκληρο τμήμα της ακτής, το Φαληρικό Δέλτα, παραμένει ένα είδος μη τόπου, ένα κομμάτι αποκομμένο καθώς οι αθλητικές εγκαταστάσεις δεν λειτουργούν και η παραλία είναι έρημη γη. Εκεί βρίσκονται οι εκβολές των ποταμών Κηφισού και Ιλισού.

Ο Φλοίσβος είναι η πλησιέστερη προς το κέντρο της Αθήνας παραλία και αποτελεί πόλο έλξης για κολύμβηση για τους κατοίκους των γύρω περιοχών και των μεταναστών. Κατά κάποιο τρόπο γίνεται ο «Παράδεισός» τους, καθώς κολυμπούν σαν να ζουν σε μια άλλη εποχή, όμως κάθε άλλο παρά παράδεισος είναι, όταν φυσάει νοτιάς. Το έργο β΄ φάσης βιολογικού καθαρισμού στη νήσο Ψυτάλλεια δεν έχει ολοκληρωθεί, το πρόβλημα της ρύπανσης του κόλπου του Φαλήρου σε κάθε σημαντική βροχόπτωση, αφού τότε λόγω του παντοροϊκού αποχετευτικού συστήματος της Αθήνας, όλα τα λύμματα του ευρύτερου κέντρου των Αθηνών μέσω του Κηφισού διοχετεύονται στο Φαληρικό Κόλπο. Ιδιαίτερα με τις καλοκαιρινές βροχοπτώσεις, όταν ο κόσμος κάνει μπάνιο στις παρακείμενες περιοχές το πρόβλημα πιθανά είναι σοβαρό.

Το μπάνιο στην περιοχή αυτή σήμερα αποτελεί μια ουτοπία που συγχρόνως είναι πραγματικότητα καθώς πολλοί-ες κολυμπούν και ψαρεύουν.

Θα μπορούσε άραγε όλο αυτό το μέτωπο να αποτελέσει τόπο αναψυχής, περιπάτου και μπάνιου; Θα μπορούσαμε να ξαναδούμε τα ποτάμια ζωντανά σ' αυτό το σημείο της ακτής; Θα μπορούσαν τα παράκτια οικοσυστήματα των δύο ποταμών να αποκατασταθούν και η ουτοπία να γίνει πραγματικότητα;
Οι κάτοικοι όπως και οι τοπικοί σύλλογοι διεκδικούν στην περιοχή ένα
παράκτιο πάρκο που θα αποκαταστήσει την επαφή της πόλης με τη θάλασσα και θα
εκτείνεται από το Σ.Ε.Φ. μέχρι το Παλαιό Φάληρο.

Οι ομάδες Αστικό Κενό, Δίκτυο Νομαδικής Αρχιτεκτονικής, Flux factory και CUP προσκαλούν το κοινό σε τ α ξ ί δ ι α – δ ι α δ ρ ο μ έ ς με π λ ε ο ύ μ ε ν α ή π ε ρ π α τ ώ ν τ α ς .
Προσκαλούν σε π λ ε ύ σ ε ι ς στον φαληρικό όρμο από τον Φλοίσβο έως την Ψυτάλλεια, σε π ε ρ π ά τ η μ α στην ακτή και κατά μήκος εντός ή εκτός της κοίτης του ποταμού Κηφισού. Προσκαλούν να δηλώσουν συμμετοχή τοπικοί σύλλογοι , χαρτογράφοι, ποιητές, περιβαλλοντολόγοι, κοινωνιολόγοι, φιλόσοφοι, μουσικοί, δημοσιογράφοι, designers , raft makers και άλλοι στο site. Στο site αυτό αποθηκεύονται πληροφορίες ,σχόλια κλπ
Οι πλεύσεις θα πραγματοποιηθούν σε συνεργασία με τον σύλλογο ΣΕΑΝΑΤΚ (Σύλλογος Ερασιτεχνών Αλιέων Τζιτζιφιών Καλλιθέας) στις 13, 14 του Ιουνίου.Τα πλεούμενα θα ξεκινήσουν από τα γραφεία του Συλλόγου στις 11 το πρωί στις 13 και στις 14 . Στις 14 το απόγευμα θα πραγματοποιηθεί συζήτηση. Οι χαρτογραφήσεις, οι εικόνες, τα κείμενα και οι ιστορίες που θα παραχθούν από τους συμμετέχοντες θα παρουσιαστούν στον Φλοίσβο, από την αρχή της δράσης γίνεται ένα ημερολόγιο το οποίο σκεφτόμαστε στη συνέχεια να εκδοθεί. Στις εγκαταστάσεις του συλλόγου που ευγενώς τις παραχωρεί θα οργανωθεί συζήτηση πάνω στα παραπάνω θέματα.

Οι δράσεις ταξίδια-διαδρομές έχουν σκοπό την επαφή μας με τα κομμάτια της χαμένης φύσης μέσα στη πόλη, με τα ίχνη δραστηριοτήτων, με υποκειμενικότητες, με την ανάγνωση μιας βαθιάς καταστροφής που σχετίζεται με τους τρόπους ύπαρξης και κοινής ζωής στην Αθήνα, με μια πρόταση για ένα νέο γίγνεσθαι.

Συμμετέχουν :

α) από την ομάδα Αστικό Κενό: Νίκος Καζέρος, Ελένη Τζιρτζιλάκη, Χαρίκλεια Χάρη, Τζίμης Ευθυμίου /
http://urbanvoidathens.wordpress.com εξωτερική συνεργάτης Τζίλη Τραγανού

β) από το Δίκτυο Νομαδική Αρχιτεκτονική: Πέγκυ Ζάλη, Μάνος Κορνελάκη , Στέφανος Χανδέλης , Valentina Ros /
www.nomadikiarxitektoniki.net

γ) από την ομάδα Flux Factory: Douglas Paulson ,Chen Tamir /
www.fluxfactory.org

δ) από την ομάδα CUP (Center for Urban Pedagogy ) : Damon Rich, Jae Shin
www.anothercupdevelopment.org .

WATER GIRLS, WATER BOYS

WATER GIRLS, WATER BOYS

Ταξιδεύοντας στην φαληρική ακτή, στο Κηφισό και στη νήσο Ψυτάλλεια.

Στο έργο αυτό οι ομάδες Αστικό Κενό, Δίκτυο Νομαδικής Αρχιτεκτονικής, Flux factory και CUP ταξιδεύουν μαζί με το κοινό στο φαληρικό όρμο στις εκβολές του ποταμού Κηφισού και προς τη νήσο Ψυτάλλεια.

Η περιοχή μοιάζει με χαμένο Παράδεισο (paradiso perduto), διαταραγμένη
καθώς είναι από τα αλλεπάλληλα οικολογικά ατυχήματα. Ένας τόπος, κατακερματισμένος, με νησίδες συγκεκριμένων χρήσεων, σε καθεστώς αέναης ασυνέχειας.

Η περιοχή του φαληρικού όρμου παραμένει απροσπέλαστη από την πόλη, ξεκινώντας από το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (Σ.Ε.Φ) και καταλήγοντας στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις.
Ένα ολόκληρο τμήμα της ακτής, το Φαληρικό Δέλτα, παραμένει ένα είδος μη τόπου, ένα κομμάτι αποκομμένο καθώς οι αθλητικές εγκαταστάσεις δεν λειτουργούν και η παραλία είναι έρημη γη. Εκεί βρίσκονται οι εκβολές των ποταμών Κηφισού και Ιλισού.

Ο Φλοίσβος είναι η πλησιέστερη προς το κέντρο της Αθήνας παραλία και αποτελεί πόλο έλξης για κολύμβηση για τους κατοίκους των γύρω περιοχών και των μεταναστών. Κατά κάποιο τρόπο γίνεται ο «Παράδεισός» τους, καθώς κολυμπούν σαν να ζουν σε μια άλλη εποχή, όμως κάθε άλλο παρά παράδεισος είναι, όταν φυσάει νοτιάς. Το έργο β΄ φάσης βιολογικού καθαρισμού στη νήσο Ψυτάλλεια δεν έχει ολοκληρωθεί, το πρόβλημα της ρύπανσης του κόλπου του Φαλήρου σε κάθε σημαντική βροχόπτωση, αφού τότε λόγω του παντοροϊκού αποχετευτικού συστήματος της Αθήνας, όλα τα λύμματα του ευρύτερου κέντρου των Αθηνών μέσω του Κηφισού διοχετεύονται στο Φαληρικό Κόλπο. Ιδιαίτερα με τις καλοκαιρινές βροχοπτώσεις, όταν ο κόσμος κάνει μπάνιο στις παρακείμενες περιοχές το πρόβλημα πιθανά είναι σοβαρό.

Το μπάνιο στην περιοχή αυτή σήμερα αποτελεί μια ουτοπία που συγχρόνως είναι πραγματικότητα καθώς πολλοί-ες κολυμπούν και ψαρεύουν.

Θα μπορούσε άραγε όλο αυτό το μέτωπο να αποτελέσει τόπο αναψυχής, περιπάτου και μπάνιου; Θα μπορούσαμε να ξαναδούμε τα ποτάμια ζωντανά σ' αυτό το σημείο της ακτής; Θα μπορούσαν τα παράκτια οικοσυστήματα των δύο ποταμών να αποκατασταθούν και η ουτοπία να γίνει πραγματικότητα;
Οι κάτοικοι όπως και οι τοπικοί σύλλογοι διεκδικούν στην περιοχή ένα
παράκτιο πάρκο που θα αποκαταστήσει την επαφή της πόλης με τη θάλασσα και θα
εκτείνεται από το Σ.Ε.Φ. μέχρι το Παλαιό Φάληρο.

Οι ομάδες Αστικό Κενό, Δίκτυο Νομαδικής Αρχιτεκτονικής, Flux factory και CUP προσκαλούν το κοινό σε τ α ξ ί δ ι α – δ ι α δ ρ ο μ έ ς με π λ ε ο ύ μ ε ν α ή π ε ρ π α τ ώ ν τ α ς .
Προσκαλούν σε π λ ε ύ σ ε ι ς στον φαληρικό όρμο από τον Φλοίσβο έως την Ψυτάλλεια, σε π ε ρ π ά τ η μ α στην ακτή και κατά μήκος εντός ή εκτός της κοίτης του ποταμού Κηφισού. Προσκαλούν να δηλώσουν συμμετοχή τοπικοί σύλλογοι , χαρτογράφοι, ποιητές, περιβαλλοντολόγοι, κοινωνιολόγοι, φιλόσοφοι, μουσικοί, δημοσιογράφοι, designers , raft makers και άλλοι στο site. Στο site αυτό αποθηκεύονται πληροφορίες ,σχόλια κλπ
Οι πλεύσεις θα πραγματοποιηθούν σε συνεργασία με τον σύλλογο ΣΕΑΝΑΤΚ (Σύλλογος Ερασιτεχνών Αλιέων Τζιτζιφιών Καλλιθέας) στις 13, 14 του Ιουνίου.Τα πλεούμενα θα ξεκινήσουν από τα γραφεία του Συλλόγου στις 11 το πρωί στις 13 και στις 14 . Στις 14 το απόγευμα θα πραγματοποιηθεί συζήτηση. Οι χαρτογραφήσεις, οι εικόνες, τα κείμενα και οι ιστορίες που θα παραχθούν από τους συμμετέχοντες θα παρουσιαστούν στον Φλοίσβο, από την αρχή της δράσης γίνεται ένα ημερολόγιο το οποίο σκεφτόμαστε στη συνέχεια να εκδοθεί. Στις εγκαταστάσεις του συλλόγου που ευγενώς τις παραχωρεί θα οργανωθεί συζήτηση πάνω στα παραπάνω θέματα.

Οι δράσεις ταξίδια-διαδρομές έχουν σκοπό την επαφή μας με τα κομμάτια της χαμένης φύσης μέσα στη πόλη, με τα ίχνη δραστηριοτήτων, με υποκειμενικότητες, με την ανάγνωση μιας βαθιάς καταστροφής που σχετίζεται με τους τρόπους ύπαρξης και κοινής ζωής στην Αθήνα, με μια πρόταση για ένα νέο γίγνεσθαι.

Συμμετέχουν :

α) από την ομάδα Αστικό Κενό: Νίκος Καζέρος, Ελένη Τζιρτζιλάκη, Χαρίκλεια Χάρη, Τζίμης Ευθυμίου /
http://urbanvoidathens.wordpress.com εξωτερική συνεργάτης Τζίλη Τραγανού

β) από το Δίκτυο Νομαδική Αρχιτεκτονική: Πέγκυ Ζάλη, Μάνος Κορνελάκη , Στέφανος Χανδέλης , Valentina Ros /
www.nomadikiarxitektoniki.net

γ) από την ομάδα Flux Factory: Douglas Paulson ,Chen Tamir /
www.fluxfactory.org

δ) από την ομάδα CUP (Center for Urban Pedagogy ) : Damon Rich, Jae Shin
www.anothercupdevelopment.org .