Τα φυτοφάρμακα, το βρώμικο νερό και... το μαρούλι

Τα φυτοφάρμακα, το βρώμικο νερό και... το μαρούλι Ενα παράδειγμα - πόρισμα για το περιβάλλον
Της Λινας Γιανναρου
«Μιλούν για «απειλές για το περιβάλλον». Δεν είναι όμως το περιβάλλον που απειλείται, αλλά εμείς. Οσα δάση κι αν κάψουμε, τα βουνά θα παραμείνουν στη θέση τους, τα δάση θα αναγεννηθούν. Αλλά εμείς... Εμείς θα έχουμε χάσει πάρα πολλά». Κάθε φορά που ο επιστήμονας, ο αυστηρός καθηγητής, σηκώνει τα μάτια απευθυνόμενος «εκτός κειμένου» στο κοινό του, το αποτέλεσμα πάντα ξαφνιάζει. Μια τέτοια στιγμή επιφύλαξε η χθεσινή -και τελευταία- ημέρα του Συνεδρίου «Η διαχείριση και η προστασία του περιβάλλοντος μέσα από την έρευνα και τη διδασκαλία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών». Στο βήμα, ο αναπληρωτής καθηγητής και διευθυντής του Κέντρου Ενεργειακής Πολιτικής και Ανάπτυξης κ. Δημήτριος Μαυράκης. «Ακούω, επίσης, ότι η χώρα μας θα αντιμετωπίσει στο μέλλον προβλήματα εξαιτίας της ελλιπούς προστασίας του περιβάλλοντος», είπε. «Λυπάμαι, αλλά η χώρα μας ήδη αντιμετωπίζει προβλήματα. Οχι; Αν δεν το πιστεύετε, την επόμενη φορά που θα κόψετε σαλάτα σκεφθείτε με τι νερό έχει ποτιστεί το μαρούλι και πόσα φυτοφάρμακα κουβαλάει. Στην επαρχία, ο καρκίνος θερίζει εξαιτίας των ουσιών αυτών. Το πρόβλημα -ας μην αμφιβάλλουμε- είναι ήδη εδώ».
Μπορεί η Πολιτεία (όπως όλα δείχνουν) να μην το έχει αντιληφθεί ακόμα, το ευτύχημα όμως είναι ότι το Πανεπιστήμιο Αθηνών, εδώ και χρόνια, το... κοιτάζει κατάματα, μέσω της έρευνας που πραγματοποιείται από τα τμήματά του. Αυτό έγινε παραπάνω από σαφές χθες, κατά τις «απολογιστικές» ομιλίες των καθηγητών για τις «πράσινες» δραστηριότητες των διαφόρων τομέων.
Την ίδια ώρα, βέβαια, όποιος κοιτούσε έξω από το παράθυρο, θα έβλεπε τη γνωστή εικόνα της ασφυκτιώσας Αθήνας. «Χρειάζεσαι πια μάσκα για να κυκλοφορείς στο κέντρο μεσημέρι», έλεγε καθηγητής που, προφανώς, «συχνάζει» στο (πιο) καθαρό περιβάλλον της Πανεπιστημιούπολης. Είναι γνωστό πια, όπως είπε η επίκουρη καθηγήτρια Πνευμονολογίας κ. Αννα Καρακατσάνη, πως η παραμικρή αύξηση των μικροσωματιδίων στην ατμόσφαιρα «καθρεφτίζεται» στις εισαγωγές στα νοσοκομεία. Ερευνες έχουν δείξει ότι αύξηση της τάξης των 10μg/m³ στα PM10 οδηγεί σε αύξηση 0,6% στην ημερήσια ολική θνησιμότητα, ενώ παρατηρείται αύξηση 1% των εισαγωγών στα νοσοκομεία από κρίσεις άσθματος και αναπνευστικές αιτίες.
Οπως όμως έχει αποδειχθεί περίτρανα το τελευταίο διάστημα (βλ. Ασωπός), δεν βαλλόμαστε μόνον από αέρος. «Τα τελευταία 50 χρόνια κατακλυζόμεθα από τόνους χημικών ουσιών», τόνισε η αναπληρώτρια καθηγήτρια και επιστημονική υπεύθυνη του μεταπτυχιακού προγράμματος «Περιβάλλον και Υγεία», κ. Πολυξένη Νικολοπούλου - Σταμάτη. «Και για τις επιπτώσεις τους στην υγεία, έχουμε ανοίξει μόνο ένα μικρό παράθυρο. Το υπόλοιπο δωμάτιο είναι σκοτεινό. Πρέπει κάποτε να αντιληφθούμε ότι ο άνθρωπος είναι ένα κομμάτι του οικοσυστήματος. Ο,τι συμβαίνει σε αυτό, έχει επίδραση πάνω του».

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 15/11/2007

«Προς Θεού, μιλούν για όρια στο εξασθενές χρώμιο;»
Χρώμιο: ένα φυσικά σχηματιζόμενο μέταλλο, άοσμο, σκληρό, με χρώμα γκρι του ατσαλιού.
Εξασθενές χρώμιο: η δεύτερη πιο σταθερή μορφή του χρωμίου, συναντάται σπάνια στη φύση και είναι κυρίως αποτέλεσμα ανθρωπογενούς δραστηριότητας. Είναι τοξικό και καρκινογόνο. «Κι όμως, ακόμα μιλάμε για... επίπεδα χρωμίου στο πόσιμο νερό. Αυτό δείχνει παντελή έλλειψη κατανόησης του προβλήματος από τις αρχές», τόνισε χθες στην «Κ» στο περιθώριο του συνεδρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών η αναπληρώτρια καθηγήτρια κ. Πολυξένη Νικολοπούλου-Σταμάτη, αναφερόμενη στο μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας, δηλαδή την παρουσία εξασθενούς χρωμίου στο πόσιμο νερό του Δήμου Οινοφύτων -και πολλών άλλων περιοχών της χώρας. «Είναι απαράδεκτο να μιλάμε για όρια, όταν έχουμε να κάνουμε με μια καρκινογόνο ουσία. Ακόμα και ένα παιδί μπορεί να αντιληφθεί ότι άλλο είναι να πιεις ένα ποτήρι μολυσμένο νερό και άλλο δέκα. Πώς μπορούμε να μιλάμε για όρια;»
Την ίδια θέση λαμβάνει και η Ενωση Ελλήνων Χημικών σε έκθεση για την επικινδυνότητα παρουσίας εξασθενούς χρωμίου στο πόσιμο νερό στα Οινόφυτα, την οποία συνέταξε για λογαριασμό του Δήμου -όπου συνοψίζει το μέγεθος του κινδύνου στον οποίο έχουν εκτεθεί οι κάτοικοι της περιοχής εξαιτίας της «ανθρωπογενούς» βιομηχανικής δραστηριότητας στην περιοχή. «Απόβλητα που περιέχουν εξασθενές χρώμιο πρέπει απαραιτήτως πριν από τη διάθεσή τους στο περιβάλλον να υφίστανται κατεργασία μετατροπής του σε αδιάλυτες μορφές του τρισθενούς χρωμίου», γράφουν οι ειδικοί, συνιστώντας την άμεση διακοπή της παροχής νερού.
Παράλληλα, επισημαίνουν ότι η χρήση του νερού για πότισμα καλλιεργειών, με μεθόδους που δημιουργούν αερολύματα, θα πρέπει να συνοδεύεται από λήψη προστατευτικών μέτρων. «Επίσης, για να διερευνηθούν οι πιθανές φυτοτοξικές επιδράσεις του χρωμίου θα πρέπει να γίνουν διερευνητικές μετρήσεις στο έδαφος των καλλιεργειών».
Οι ειδικοί προτείνουν, επίσης, τη συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του νερού και των γεωτρήσεων (ανά μήνα), καθώς και τη σύνταξη υδρογεωλογικής μελέτης. Συνιστούν, τέλος, στους τοπικούς παράγοντες της περιοχής να ζητήσουν την αναθεώρηση όλων των περιβαλλοντικών μελετών και των αδειών των βιομηχανιών που πιθανώς παράγουν απόβλητα με χρώμιο.